O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti kichik biznes va tadbirkorlik toshkent – 2010

Sotishdan tushgan sof tushumlar – mahsulotlar (ishlar, xizmatlar)ni
sotishdan tushgan tushumlardan qo’shimcha qiymat solig’i, aksiz solig’i, eksport
solig’i (sotib oluvchi tomonidan beriladigan ayrim skidkalar) va boshqa to’lov
hamda ajratmalarni olib tashlagandan keyin qolgan qismi sifatida hisoblanadi.
Korxonalarning eksport faoliyati bilan bog’liq operasiyalardan tushgan foyda
va daromadlarni hisoblash, mahsulotlar (ishlar, xizmatlar)ni sotishdan tushgan
tushumlar hajmini aniqlash kabi belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Asosiy faoliyat sohalaridagi boshqa daromadlar (operasion daromadlar)
hisobot bo’limining «Boshqa daromadlar va tushumlar» moddasida ko’rsatiladi.
Ushbu daromadlarga:
- xo’jalik shartnomalari shartlarini buzganlik uchun turli xildagi sanksiyalar,
jarimalar, penyalar, shuningdek keltirilgan zarar va kamomadlarni qoplash;

---

---

- hisobot yilida, o’tgan yildagi daromadlar va foydalarni hisoblash natijasida

topilgan summa;
- mahsulotlar (ishlar, xizmatlar)ni sotish yoki ishlab chiqarish jarayonlari
bilan bog’liq bo’lmagan boshqa daromadlar, ya’ni renta daromadlari, xizmat
ko’rsatish tarmoqlaridan tushgan daromadlar, korxona tizimidagi oshxonalar va
kafelar hisobidan kelib tushadigan tushumlar;
- asosiy fondlar va korxonaning boshqa mol-mulklarining faoliyatidan kelib
tushadigan moliyaviy daromadlar kiradi.
Moliyaviy faoliyat sohalaridagi daromadlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- royalti (lisenziya bitimida ko’rsatilgan narsadan foydalanish huquqi uchun
sotuvchiga vaqt-vaqti bilan pul o’tkazib turish) va transferta (egasining nomi
yozilgan qimmatbaho qog’ozlarni bir kishi nomidan boshqa kishiga o’tkazish)
kapitallarini to’plash;
- korxona tizimida faoliyat ko’rsatayotgan tarmoqlarning qimmatbaho
qog’ozlarga qo’shgan ulushlaridan kelib tushadigan dividendlar hisobidagi
daromadlar;
- valyuta schyotlari bo’yicha kurslar farqining ijobiy saldolari;
- shu’ba korxonalarning qimmatbaho qog’ozlarga sarflangan mablag’larini
qayta baholash hisobidan kelib tushadigan foydalar va boshqalar.