O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot univеrsitеti r. D. Alladustov, A. J. Xo„jamurodov

3. Birja statistikasining vazifalari 
Birja faoliyati obyektlari va subyektlarining axborot-tahliliy ta‘minoti 
statistikaning muhim vazifasini hamda birja savdosini tartibga solish va 
sug‗urtalashning zarur shartlarini ifodalaydi. Davlat statistikasi va birjalarni 
litsenziyalash va nazorat qilishi lozim bo‗lgan organlar birja bozorining miqyosi va 
ahvoli, uning infratuzilmasi, birja qatnashchilarining daromad va xarajatlari haqidagi 
ma‘lumotlarga ehtiyoj sezadi. Biznes-statistika birja bozorining salohiyati, uning 
rivojlanish qonuniyatlari, narx va sotuv bashorati, birja bozoriga investitsiyalar 
42
Sh. Ergashxodjaeva, A.Ismatullaev, M.Yadgarov. Birja ishi T.: ―Iqtisod‖, 2010.-265 b

---

219 
haqidagi ma‘lumotlarga ehtiyoj sezadi. SHunday qilib, birja statistikasining vazifalari 
birja konyunkturasi, birja tovaraylanmasi va narx tendensiyalari, birjaning tovar 
bozoridagi roli, birja jarayonining moddiy ta‘minoti haqida axborot to‗plash va tahlil 
qilishdan iborat. Birja statistikasining muayyan vazifalari quydagilardan iborat: 
 birjalar mavjudligi va birja faoliyati haqida axborot to‗plash va qayta 
ishlash; 
 muayyan sana va davrda birja bozorining ahvolini baholash; 
 birja savdosi faoliyatini aniqlash, tala va taklifni, ularning nisbatini 
baholash; 
 birjada ishbilarmonlik faolligini baholash; 
 birja tovaraylanmasini, uning hajmini, struktura va dinamikasini, baholash 
va tahlil qilish, tovar birjalarining tovarlar ulgurji bozoridagi rolini tavsiflash; 
 real tovar bilan bitimlar va muddatli bitimlar nibatini tahlil qilish; 
 birja narxlari dinamikasi va o‗zgaruvchanlik darajasini, ularning 
mavsumiyligi, davriyligini taxlil qilish, birja narxlarini bashorat qilish; 
 birja savdosining tijorat natijalarini baholash va tahlil qilish; 
 birja savdosi infratuzilmasining holati va rivojlanish tavsifi.