O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi

Nuqaning fazoda harakatlanishi 
Nuqtaning uch o’lchovli fazoda 
harakatlanishini 
kuzatish 
uchun 
quyidagi ko’rinishlarga ega bo’lgan comet3 komandasidan foydalaniladi: 
comet3(z)
- nuqtaning z vektor bilan berilgan uch o’lchamli egri chiziq bo’yicha 
harakatlanishini aks ettiradi.

---

247 
comet3(x,y,z)
- “kometa” ning fazoda [x(i), y(i),z(i)] nuqtalar bilan aniqlanadigan 
egri chiziq bo’yicha harakatlanishini aks ettiradi;
comet3(x,y,z,p)
- avvalgi komandaga o’xshash, faqat kometa izining uzunligini ham 
ko’rsatish mumkin.
Kometaning izi p*length(y) ko’rinishida 
beriladi (length(y)-y vektorning o’lchami, 
p<1, sukut bo’yicha p=0,1). 
t=-10*pi:pi/250:10*pi; 
z=[sin(5*t).^5).*cos(t), 
cos(2*t).^2).*sin(t),t]; 
comet3(z); 
11.1.2 - rasm. 
Nuqtaning ikki va uch o’lchamli fazodagi harakati eng sodda animatsiyalardan 
bo’lishiga qaramasdan dinamik masalalarni grafik vizuallashtirish imkoniyatlarini 
kengaytiradi. 
 
MUHOKAMA UCHUN SAVOLLAR VA MUAMMOLI VAZIYATLAR! 
1.
Animatsiyani qanday buyruqlar yordamida hosil qilinadi? 
2.
Nuqtani fazoda harakatlantirishga misollar keltiring? 
3.
Animatsiya yaratishni qanday usullari mavjud? 

---

248 
2-§. Diskriptorli grafika
. 
 
O’quv modullari 
Diskreptorli grafika, grafik parametrlari, Edit Plot-grafikni 
tahrirlash, Zoom Out-grafik masshtabini kichiklashtirish. 
Diskreptorli grafika bilan tanishishdan avval, grafik ustida bajarilishi mumkin 
bo’lgan ba’zi yordamchi tushunchalarni o’rganamiz. Bulardan biri grafik chiziqlarni 
markerlash va formatlashtirishdir. Dekart tekisligida kursorni chiziq ustiga qo’yib 
sichqonchani chap tugmasini bosilsa, chiziq ustida uni xarakterlovchi qora 
kvadratchalar hosil bo’ladi va chiziq alohida ko’rinishga ega bo’ladi.
Ma’lumki, dekart tekisligida grafik chiziqlari berilgan (x,y) juftlik nuqtalarni mos 
oraliqdagi o’rinlarni tutashtirish natijasida hosil qilinadi.
Shu nuqtalar har xil belgilar (markerlar) bilan belgilanishi mukin.
Masalan, bu belgilar “o,*,x” va boshqalar bo’lishi mukin. Grafik chiziqlar ustida 
markerlarni hosil qilganda ularni o’lchamlarini, rangini berish mumkin bo’ladi. 
Grafik chiziqlarda markerlarni ishlatish ularni alohida ajratib, ko’rinarliroq bo’lishini 
ta’minlaydi.