S. B. Bairova, G. M. Abduraupova bemorlar bilan ishlash asoslari
Qabziyat (ich qotishi) – ichakda ovqatning sekin so‘rilishi
oqibatda yuzaga kelib, ichakni ozgina qattiq axlat kelishi bilan
turib-turib bo‘shalishiga (defekatsiya) ga olib boradi. Qabziyat
ichakda biror kasallik bo‘lmay turib, faqat notog‘ri ovqatlanish
yoki kamharakatlik natijasida, ovqat miqdori va sifat jihatdan
ichak peristaltikasi yetarli darajada ta’sirlantirilmaganda paydo
bo‘lishi ham mumkin.
Yotig‘liq bemorlarda ko‘pincha qabziyat bo‘ladi. Bunga
sabab ulardagi asosiy kasallikgina emas, balki kam harakat
qilish, ishtaha yo‘qligidan ovqat yeyishdir. Shuning uchun
tibbiy-ijtimoiy xodim bemorga qarayotganda uni ovqatning
hammasini yeyishga undashi va ko‘proq suyuqlik ichirishi kerak.
Qabziyatda bemorlarda qorin og‘irlashadi, dam bo‘lib
ichakning to‘la bo‘shalmaganligiga xos sezgi paydo bo‘ladi.
Ichakda axlat massasi turib qolishi natijasida mahsulotlarning
so‘rilishi, organizmning zaharlanishiga olib keladi. Bu – bosh
og‘rig‘i, lanjlik, behollikka olib keladi.
Qabziyatga qarshi kurashish uchun kerakli miqdorda
suyuqlik (1,5–2 l bir kunda): suv va meva sharbatlari buyuriladi.
Ovqat ratsioniga katta miqdorda meva va sabzavotlar, yogurt,
qatiq qo‘shiladi. Shokolad, tuxum, tvorog, yong‘oq kabi mahsu-
lotlar iloji boricha tavsiya etilmaydi. Tibbiy - ijtimoiy xodim
shifokor kelgunga qadar anjir aralashmasini, qora olxo‘ri
qaynatmasini, og‘ir hollarda esa Guttalaks tomchisidan berishi
mumkin.
114
Shifokor buyurganiga qarab vaqti - vaqtida har xil surgi
dorilar beriladi va huqna qilinadi. Tibbiy-ijtimoiy xodim
bemorning faqat ichi kelganligini emas, axlat miqdorini ham
kuzatib borishi kerak.
