O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

t_ya – ish birligini yangi aniqlangan vaqti, sek;
t_{e –} ish birligining avvalgi mavjud vaqt normalariga
asosan belgilangan vaqt, sek;
L – operatsiyadagi baxyaqatorning uzunligi;
m – baxyaqatorning 1 sm dagi baxyalar soni;
n_{e –} mashinalarning salt yuritishdagi avvalgi tezligi;
n_ya – mashinalarning salt yuritishdagi yangi aylanish
tezligi;
t' - qisqartirilgan yordamchi vaqt, sek ( ignani yuqori xolatda to‘xtashi, chok oxirida ipni uzish, avtomatik moylash va x.k. )
k- mashinaning salt yuritish tezligidan foydalanish koyfetsiyenti
Yangi asbob uskunani qo‘llash natijasida bo‘linmas operatsiyalarning sarf vaqti qisqaradi, jarayonning samaradorligi va mehnat unumdorligi o‘sadi. Erishilgan natijalar 6.2-jadvalga tushiriladi (2- variant)

Jadval 6.2. Samaradorlikni hisoblash (2- variant).

T/r	Bo‘linmas operatsiya nomi.	Ixtisosi.	Razryadi.	Eski asbob-uskunadagi sarf vaqt, sek	Eski asbob-uskuna.	Yangi asbob-uskunadagi sarf vaqt, sek.	Yangi asbob-uskuna.	Sarf vaqtini hisoblash		Mehnat unumdorligi, %	Ishlab chiqarish normasi, dona	Ish xaqqi, so‘m
								sek	%
1	Ort bo‘lakda yelka vitochkasini belgilash	q	2	16	bo‘r	16	bo‘r	-	-	-
2	Old bo‘lak vitochkasini tikish	M	2	41	22 A	38	8332	3	0,7	7,7

Asbob-uskuna zamonaviysiga (yangisiga) o‘zgartirilganda erishilgan iqtisodiy samaradorlik quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

Mehnat unimdorligini o‘sishi (MUU) quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

bu erda:
T_e – buyumni (uzeli) eski asbob-uskunada tikish uchun umumiy
sarf vaqt, sek;
T_{ya –} taraqqiy (yangi) etgan asbob-uskuna qo‘llanilganda buyumni
(uzelini) tikish uchun umumiy sarf vaqt, sek.

Buyumga (uzelga) ishlov berishning 3-variantida, talaba taraqqiy etgan texnologiyadan foydalanilgan xolda, yangi ishlov berish texnologiyasini tuzadi. Unda operatsiyalarni sarf vaqti, ixtisosi, razryadi ko‘rsatiladi. har bir operatsiya uchun uninig ishlab chiqarish normasi va ish xaqi hisoblanadi.

Hisoblangan natijalar 6.3- jadvalga tushiriladi.

Jadval 6.3. Buyumga (uzelga) ishlov berishni istiqbolli texnologiyasi (3-variant).

T/r	Bo‘linmas operatsiya nomi.	Texnik sharti.	Eskiz.	Ixtisosi.	Razryadi	Sarf vaqt, sek.	I/ ch normasi, dona.	Ish xaqqi, so‘m.	Asbob-uskuna, moslama.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

5. TEXNIK-IQTISODIY KO‘RSATKICHLARNI
HISOBLASH

Qilingan ish bo‘yicha o‘tkazish uchun hamma variantlar bo‘yicha texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni hisoblab chiqiladi.

1. Bitta kiyimni uzelini bitkazishga sarf vaqti bo‘linmas operatsiyalarni sarf vaqtini yig‘indisiga teng bo‘ladi:

T_b = t (s)

2. Kiyimga ishlov berish qiymati bo‘linmas operatsiyalarning ish haqini yig‘indisiga teng bo‘ladi:

Ish haqi = bo’linmas operatsiyalar bo’yicha ish haqi (so’m)
3. Ixtisos bo’yicha solishtirma miqdori :


; ;


; ;


;

bu erda: t_M , t_M/M , t_Pr, t_D , t_A , t_YA/A , t_K - ixtisos bo‘yicha M, M/M, Pr va x.k. operatsiyalarning bajarish uchun sarf vaqtning yig‘indisi

4. Mexanizatsiyalashtirish darajasi - K _mex.

bu erda: t_mex- mexanizatsiyalashtirilgan bo‘linmas operatsiyalarni sarf vaqtining yig‘indisi.

5. Moslama ishlatilgan operatsiyalarning solishtirma miqdori quyidagicha topiladi:

bu erda - moslama ishlatilgan operatsiyalarning sarf vaqtining yig‘indisi.

hisob natijalari 7.1 jadvalga tushiriladi.
Jadval 7.1. Texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni taqqoslash

T.r.	Ko‘rsatkichlar nomi	O‘lchov birligi	Variantlar buyicha ko‘rsatkichlar			Nisbiy o‘zgarish ko‘rsatkichi, %.
			1	2	3	2 var.	3var.
1	2	3	4	5	6	7	8
1.	Sarf vaqti	sek.
2.	Ish haqi	so’m.
3.	Mashina ishining solishtirma miqdori	%
4.	Maxsus mashina ishining solishtirma miqdori	%
5.	Dazmol ishining solishtirma miqdori	%
6.	qo‘l ishining solishtirma miqdori va x.k.	%
7.	Mexanizatsiyalash-tirish koeffitsienti

2- va 3- variantlarda birinchi variantga nisbatan o‘zgarish ko‘rsatkichi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

bu erda: K₁ – 1- variant bo‘yicha ko‘rsatkich;

K_{2 (3)}– 2 (3) variant bo‘yicha ko‘rsatkich.
hisob natijalaridagi (+) yoki (-) belgi ko‘rsatkichni ko‘payganini yoki kamayganini ko‘rsatadi.



6. FIKR VA MULOHAZALAR

Jadval 7.1 natijalarini taxlil qilib, talaba kurs ishida ko‘rib chiqilgan ishlov berish usullari, asbob-uskunalar, kichik mexanizatsiya vositalaridan foydalanish to‘g‘risida o‘z takliflarini beradi. Texnik-iqtisodiy ko‘rsatgichlarini hisoblab, ishlab chiqarishi yuqori ko‘rsatgichlarga ega bo‘lgan usulni tavsiya etadi.

7. ADABIYOTLAR

1. Каримов И.А. Она юртимиз бахту иқболи ва буюк келажаги йўлида хизмат қилиш – энг олий саодатдир Ўзбекистон, НМИУ, 2015й. -302b.

2. Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида
НМИУ, 2011 – 2015. -440b.
3. O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi Qonuni. //Barkamol avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq, 1997.
4. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi. //Barkamol avlod – O’zbekiston
taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq, 1997.
5. Жабборова М.Ш. Tикувчилик технологияси: Дарслик.- T.; Ўқитувчи,
1994.- 414с.
6. Madjidova SH.G., Rasulova M.K. Texnologik jarayonlarni loyihalash: Darslik. – T.; TTYeSI, 2011.-177b.
7. Самарходжаев Х.Х. Tикувчилик корхоналарининг ускуналари Ўқув қўлланма T.; Ўзбекистон, 2001.-128s.
8. Першина Л.Ф., Петрова С.В. Технология швейных изделий. –М.;
Легпромбытиздат,1991.-416с.
9. Голубкова В.Т., Филимоненкова Р.Н., Шайдоров М.А. Подготовительно-
раскройное производство швейных предприятий: Учебное пособие.-М.;
Высшая школа, 2002.- 205с.
10. Кокеткин П. П. Одежда: технология-техника, процессы-качество. Справочник. М.: Изд. МГУДТ, 2001 г.
11. Ochilov T. “Gazlamashunoslik ”. – T.: TTESI, 2010.
12. Исраилова Б.Г., Асадуллаева М.А. Тикув буюмларига ишлов бериш технологик таритиби туплами Т.: ТТЕСИ, 2009 й.
13. www.textil.ru
14. www.Roltex.ru.
15. www.lemorse.spb.ru
16. www.centrelux.com.
17. www.moda.ru
18. www.grouptopcut.ru
19. www.sews.ru
Mundarija

1	Kurs ishining maqsadi va vazifalari		3
2	Kurs ishini rasmiylashtirish		3
3	Kurs ishini hajmi va bo‘limlarni bajarish uchun sarflanadigan vaqt		4
4	Kurs ishini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatmalar		4
	4.1	Kirish	4
	4.2	Modelni tanlash va asoslash	4
	4.3	Materiallarni tanlash va asoslash	5
	4.4	Asbob – uskunalar va tikish usullarini tanlash va asoslash	6
	4.5	Buyum tikish texnologik tartibini tuzish	8
	4.6	Detallarni o‘zaro bog‘lanish matritsasini tuzish. Texnologik jarayon graf-modelini tuzish.	9
	4.7	Zamonaviy asbob-uskuna va texnologiyani hisobga olib buyumga (uzelga) ishlov berish usullarini tahlil qilish.	11
5	Texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini hisoblash		15
6	Fikr va mulohazalar		18
7	Adabiyotlar		18
8	Ilova		20