O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

Bozor yondashuvi
jamiyatning 

---

169 
faqat uning har bir a'zosi uchun iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishi va 
daromad keltirishi uchun shart-sharoit yaratish majburiyatini nazarda 
tutadi. 
Davlatning 
ijtimoiy 
siyosatini 
amalga 
oshirishda 
ikkala 
yondashuvning asosiy ko‗rsatkichlari aholi turmush darajasining 
ko‗rsatkichlari bo‗lib, ular quyidagilarni o‗z ichiga oladi: 

yalpi ichki mahsulot va milliy daromaddagi iste'mol 
fondining ulushi; 

aholi 
jon 
boshiga 
iste'mol 
fondining, 
yalpi 
ichki 
mahsulotning va milliy daromadning mutlaq hajmlari; 

mehnatga layoqatli aholining ish bilan bandlik darajasi; 

mehnat va ishlab chiqarish sharoitlari; 

sog‗liqni saqlash, ta'lim, madaniyat, aholining ko‗payishi va 
umr ko‗rish davomiyligi; 

qulay uy-joylar va kommunal xizmatlar bilan ta'minlash 
darajasi; 

odamlar ekologik muhitining holati va boshqalar. 
Davlat ijtimoiy siyosatining xususiyatlari qanday? Ushbu 
xususiyatlar namoyon bo‗ladi: 

aholisining qashshoqlik ko‗lamini kamaytirishda; 

mehnatga 
layoqatli 
aholining 
ommaviy 
ishsizligini 
kamaytirishda; 

iqtisodiyot barqaror rivojlanib borishi bilan aholining 
turmush darajasi va sifatini yaxshilash asoslarini yaratishda. 
Dunyoning barcha mamlakatlarida "ijtimoiy xavfsizlik" atamasi 
keng tarqalgan. Biroq, uning talqini juda boshqacha. Qo‗shma Shtatlarda 
bu faqat qarilik pensiyalariga taalluqlidir. Buyuk Britaniyada bu pul 
mablag‗lari tizimini o‗z ichiga oladi, Evropada bu pul mablag‗lari va 
sog‗liqni saqlash, Rossiyada bu keksa yoshdagi, kasallik, to‗liq yoki 
qisman nogironlik, boquvchisini yo‗qotgan va shuningdek, bolali oilalar. 
Shunday qilib, mamlakatimizda "ijtimoiy xavfsizlik" tushunchasi juda 
keng talqin qilingan. 

---

170 
Dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida davlat ijtimoiy ta'minoti 
tizimi aholini ijtimoiy himoya qilish mexanizmida markaziy o‗rinni 
egallaydi, bu ijtimoiy sug‗urtaning nodavlat shakllarini, xususiy xayriya 
va boshqalarni o‗z ichiga oladi.