O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

12.3 Davlatning ijtimoiy siyosati: kontseptsiyasi, printsiplari va 
uni amalga oshirish usullari 
 
Davlatning ijtimoiy siyosati
- bu davlatning fuqarolarning 
manfaatlari va ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan jamiyatning ijtimoiy 
sohasi rivojlanishini boshqarishdagi faoliyati. 
Ijtimoiy siyosatning asosiy vazifalari: 
• farovonlikni oshirish; 
• odamlarning mehnat va yashash sharoitlarini yaxshilash; 
• ijtimoiy adolat tamoyillarini amalga oshirish. 
Ijtimoiy siyosat nafaqat moddiy, balki shuningdek, jamiyat 
a'zolarining siyosiy va ma'naviy manfaatlari. 
Iqtisodiy siyosatning asosiy ijtimoiy vazifasi ishchilarning 
iqtisodiy faoliyati samaradorligini oshirishga qiziqishini ta'minlashdan 
iborat. Ijtimoiy siyosat iqtisodiyot uchun quyidagi muammolarni keltirib 
chiqaradi: 
• odamlarning ijtimoiy ehtiyojlarini qanday qondirish; 

---

159 
• foydalarning jamiyatda adolatli taqsimlanishini qanday ta'minlash 
kerak; 
• odamlarning farovonligi o‗sishi ijtimoiy takror ishlab chiqarish 
samaradorligini oshirishga mos ravishda qanday bo‗lishini ta'minlash. 
Davlat ijtimoiy siyosatining asosiy yo‗nalishlari: 
• jamiyat a'zolariga minimal daromadni kafolatlash; 
• jamiyat a'zolarining qobiliyatlarini, birinchi navbatda, mehnat 
qobiliyatini saqlash va rivojlantirish; 
• jamiyat a'zolariga maqbul darajadagi ijtimoiy xizmatlarni taqdim 
etish. 
Davlatning ijtimoiy siyosati ijtimoiy himoya va ijtimoiy kafolatlar 
orqali amalga oshiriladi. 
Ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal qilishdagi muvaffaqiyat yoki 
muvaffaqiyatsizlik ma'lum iqtisodiy tizim va jamiyatning o‗zi 
barqarorligi yoki beqarorligini oldindan belgilab beradi. 
Ijtimoiy barqarorlik quyidagilarni o‗z ichiga oladi: 
• asosiy iste'mol tovarlari va xizmatlari narxlarining barqaror 
darajasi; 
• aholi daromadlarining gipertrofiyalangan differentsiatsiyasini 
oldini olish; 
• jamiyat a'zolari uchun ishonchli ijtimoiy himoya va ijtimoiy 
kafolatlar tizimini shakllantirish. 
Jamiyatning ijtimoiy beqarorligi asosan aholi daromadlarining 
keskin farqlanishi bilan bog‗liq bo‗lib, bu aholining ikki qutbli qatlami - 
haddan tashqari boy va kambag‗allarning paydo bo‗lishini anglatadi. 
Davlatning ijtimoiy siyosati fuqarolarning mamlakat iqtisodiy 
rivojlanishi natijalari uchun ijtimoiy javobgarligini nazarda tutadi. 
Fuqarolarning iqtisodiy samaradorlik uchun ijtimoiy javobgarligini 
oshirish quyidagi talablar bajarilgan taqdirda mumkin: 
• mamlakat aholisining iqtisodiy va ijtimoiy ahvolini tadbirkorlik 
faoliyatiga mutanosib ravishda yaxshilash; 
• iqtisodiy faoliyat natijalariga qarab daromad va iste'molni oqilona 
farqlash; 

---

160 
• davlat, fuqarolar o‗z daromadlari va tadbirkorlar o‗rtasida 
ijtimoiy ehtiyojlarga sarflanadigan xarajatlar nisbati maqbul darajasiga 
erishish.