O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Arqonga tirmashib chiqish. Osilgan arqonda aralash osilib
tirmashib chiqishning uch usuli mavjud: bukilgan qo'llarda
tirmashib chiqish, uch va ikki harakat usulida
tirmashib chiqish. Uch harakat usulida (128-
rasm) tirmashib chiqish xotin-qizlar va o'rta
maktab yoshidagi bolalar mashg'ulotlarida
qo'llaniladi, chunki kuch faqatgina qo'l va
yelka bo'g'imi mushaklariga tushmasdan, oyoq
mushaklariga ham tushadi. Arqonning qattiqligi
va yo'g'onligiga qarab, arqon oyoqlar bilan
bir oyoqning taqimi va ikkinchi oyoqning
tovoni bilan yoki «sirtmoq» qilib ushlanadi.
Bunda arqon bir oyoqning soni va boldi-
rining tashqarisidan o'tadi va oyoq kafti ichki
tomonlari bilan qisib ushlanadi.
Ikki harakat usulida tirmashib chiqish. Ikki
harakat usulida tirmashib chiqishning ikki
turi mavjud. Birinchi turi 129-rasmda ko'rsa-
tilgan.
Birinchi usul — qo'llarga tortilib, oyoqlar
tizzada bukiladi va ular bilan arqon qisiladi.
Ikkinchi usul — oyoqlarni to'g'rilab
(depsinib) qo'llarni almashtirib, arqonning
yuqorisidan ushlanadi, ya'ni to'g'ri qo'llarga
osilish holatiga o'tiladi.
Tirmashib chiqishning bu usuli harakat
muvofiqligi bo'yicha uncha murakkab emas,

uzatilgan oyoqda chapgaburilishadi. Bu usul murakkab bo'lib, awal polda o'rganishni talab qiladi (127-rasm).
Aralash tayanishlarda harakatlanish mashqlari tizzada tik turib tayanish, cho'qqayib tayanish, qo'liar bilan tayangancha oyoqlarni kerib o'tirish holatlarida siljish, tayanish holatida yon tomonga siljishdan iborat bo'lishi mumkin.





127-rasm.
O'rgatish usuli. Muvozanat saqlash mashqlarini o'rgatishda yaxlit o'rgatish usuli qo'llaniladi. O'rganiladigan mashqni talabalarga tushuntirish va ko'rsatish zarur, so'ng uni bajarishni talab qilish mumkin. Balandroq tayanch joydagi mashqlarga o'tishdan oldin, dastlab ularni polda o'rganish zarur.
Muvozanat saqlash mashqlarini tayanch maydonini o'zgar- tirish bosh va gavda holatlarini (burilish, engashish), qo'l holatlarini, harakat yo'nalishini o'zgartirish, balandlikni oshirish, bajarish tezligini o'zgartirish, qo'shimcha to'siqlar hosil qilish va h.k.lar orqali murakkablashtirish mumkin.