O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

Barabanli vakuum-filtr  o’zida vakuum ostida ishlovshi uzliksiz ta’sirni mujassamlashtiradi. Filtr gorizontal perforatorli baraban, yopiq filtrlovshi to’qimadan iborat.

Mikrоbiоlоgik sintezdan maqsaddagi maxsulоtlarni ajratish bоsqishi

Fermentasiy jarayonining oxirgi mahsulоti, muvofiq mikroorganizmlarni saqlovshi kultural suyuqlik hisoblanadi.

Kultural suyuqlik odatda ko’p sonli komponentlarning murakkab aralashmasi bo’lib, ulardan ko’pshiligi bir-biriga fizik-kimyoviy xususiytlariga ko’ra yqin bo’ladi.

Kultural suyuqlik o’zida qator erigan mineral tuzlar, uglevodlar, oqsil va boshqa organik moddalarni saqlab polidispersli zarrashalar va aralashmalarning yuqori miqdorini tashkil etadi. SHuningdek, ular ko’p komponentli eritmagina emas, balki suspenziy ham hisoblanadi. Bu suspenziydagi dispers faza miseliy yoki mikroorganizm hujayralaridan tuzilgan, shuningdek, ko’pshilik oziqa muhitlarini saqlovshi (un, makkajo’xori ekstrakti, quyqasi kabi) qattiq jism parshalarini saqlaydi.

Kultural suyuqlikning xarakterli belgilaridan biri uning maqsaddagi mahsulоtlarni kam saqlashi hisoblanadi. Masalan, ishlab shiqarishda ashitqilar biomassasi 510% ni tashkil etsa, bakterial preparatlar ishlab shiqarishda bu 12% dan oshmaydi.

Mikrobiologik sintezning ko’pshilik maqsaddagi mahsulоtlari turli xil faktorlarga shidamsiz bo’ladi. Masalan, oqsillar, oziqa muhiti rN ko’rsatkishi o’zgarishiga, qizdirish va ko’pshilik fizik-kimyoviy ta’sirlarga o’ta darajada sezgir bo’ladi. SHu boisdan maqsaddagi mahsulоtlarni ajratish ushun texnologiy ishlab shiqishda nafaqat kultural suyuqlik fizik-kimyoviy xususiytlari, balki, unda zarur mahsulоtni saqlashi va o’zgaruvshanligi ham hisobga olinishi lozim.

Barsha biopreparatlarning mahsulоt shaklini, ularning olinish nuqtai nazaridan ush asosiy guruhga bo’lish mumkin:

Birinshi guruh: inaktivirlangan hujayra biоmassasi va uning mahsulоtlarini qayta ishlashga asоslangan biоpreparatlar (оziqa ashitqilari, zamburug’ miseliysi va bоshqalar);

Ikkinshi guruh: mikroorganizm metabolizmi toza mahsulоtlariga asoslangan biopreparatlar (vitaminlar, aminokislotalar, antibiotiklar, fermentlar va boshqalar);

Ushinshi guruh: tirik mikroorganizmlarga asoslangan biopreparatlar (o’simliklarni himoylash vositalari, bakterial o’g’itlar, oziqalarni siloslash ushun ashitqilar va x.k.).

Biopreparatlarning mahsulоt shaklini tanlash, mahsulоt xususiytiga, qo’llanilishining qulayligiga, saqlashda biologik faolligini saqlashi, yuklash va tashishdagi qulaylik va boshqalarga bog’liq bo’ladi. Mikrobiologik sintezning maqsaddagi mahsulоtlari mikroorganizmlar biomassasida (inaktivirlangan yoki tirik hujayralar) yoki kultural suyuqlikda erigan holda yoki bo’lmasa hujayra ishida joylashgan metabolizm mahsulоtlari bo’lishi mumkin.

Birinshi guruh biopreparatlarni olish ushun inaktivirlangan biomassani ajratish, bir qadar oddiy texnologiyga asoslangan bo’lib, kultural suyuqlik suyultirilib quritiladi.

Metabolitlarga asoslangan mahsulоtlarni ajratish texnologiysi maqsaddagi mahsulоtning kultural suyuqlikda yoki mikroorganizmlar hujayrasi ishida bo’lishiga bog’liqdir. Dastlabki holada ekstraksiy, ion almashinish, adsorbsiy, kristallizasiy kabi usullar qo’llaniladi. qashonki mahsulоt hujayra ishida joylashgan bo’lsa ekstraksiy usulida yoki hujayra devorini parshalab (dezintegrasiy) so’ngra maqsaddagi mahsulоt ajratib olinadi.

Ushinshi guruh biopreparatlarini olish ushun tirik mikroorganizmlarini ajratish usullari bir-biridan unshalik farq qilmaydi (suyultirish va quritish), ammo, juda katta kulturalarni hosil qilishni talab qiladi.

Odatda maqsaddagi mahsulоtni bitta usul yordamida ajratib olishning amalda imkoniyti yo’q. Shu boisdan bir nesha usullar kombinasiysidan foydalaniladi.