ΔYs= ΔK α , ΔK investitsiyalar hisobiga ta’minlanganligi uchun tengikni:
ΔYs= I α deb yozish mumkin. , bunda,α – kapital quyilmalar (investitsiyalar)ning chegaraviy unumdorligi. Agar bir yilda yalpi ishlab chiqarishni 1 mlrd. so‘mga oshirish uchun 4 mlrd so‘m investitsiya talab etilsa α =0,25 bo‘ladi. α=ΔYs / I bir so‘mlik investitsiya hisobiga yaratilgan yangi mahsulot miqdorini ko‘rsatadi.
Talab tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega
ΔYd= Δ I (1/ μ) , bu yerda 1/ μ – xarajatlar multiplikatori, μ– jamg‘arishga chegaralangan moyillik.
Bu tenglama milliy daromad ΔYd, yoki yalpi talab qo‘shimcha investitsiyalarning multiplikativ ko‘payishiga teng miqdorda o‘sishini ko‘rsatadi.
Ishlab chiqarish to‘plangan jami kapital bilan ta’minlanishi, milliy daromad esa qo‘shimcha investitsiyalarning multiplikativ ta’siri ostida ko‘payishi sababli taklif tenglamasida jami investitsiyalar, talab tenglamasida esa qo‘shimcha investitsiyalargina ko‘rib chiqilaadi.
Daromadlar va ishlab chiqarish quvvatlarining qo‘shimcha o‘sish sur’atlari tengligi tenglamasi:
Δ I (1/ μ) = I α
Bu tenglamani echib suyidagi natijani olamiz:
Δ I / I = μ α
(Δ I / I ) – investitsiyalarning yillik o‘sish sur’ati bo‘lib, ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish yordamida to‘liq bandlilikni ta’minlab turish uchun
(μ α) miqdorga teng bo‘lishi kerak. Bundan xulosa shuki investitsiyalarning mutanosib o‘sish sur’atijamg‘arishga chegaralangan moyillik va investitsiyalarning unumdorligi (kapital qaytimi) darajalarining hosilasi ekan.
Agar μ = 0,2 α=0,4 bo‘lsa Δ I / I = 0,2* 0,.4 =0,08 yoki 8 %
Demakinvestitsiyalarning o‘sish sur’ati 8% bo‘lishi talab etiladi.
E. Domar moddelidan kelib chiqadigan umumiy xulosa shuki iqtisodiy o‘sishni ta’minlash uchun investitsiyalar hajmini oshirish, bu uchun esa jamg‘arish normasi hamda fan texnika taraqqiyoti orqali kapitalning samaradorligini oshirish zarur.
