Erkin iqtisodiy zonalarz ning har xil turlari mavjud:
-erkin omborxonalar,
-erkin bojxonalar zonalari,
-ilmiytexnika zonalari.
Ular AQShda texnoparklar, Yaponiyada texnopolislar deb ataladi. Shuningdek,
maxsus iqtisodiy zonalar (asosan, eksportga ixtisoslashgan) ham mavjud.
Dastlabki Erkin iqtisodiy zonalarz.lardan biri Irlandiyada "Shennon" aeroportida
(1959) tashkil etilgan edi.
Keyinroq shunday zona Angliyadagi "DogAylend" aeroportida paydo boʻldi.
Irlandiyada "Shennon" aeroporti
Angliyadagi "DogAylend" aeroporti
2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasida makroiqtisodiy barqarorlikni
mustahkamlash,iqtisodiyot tarmoqlari va hududlarga xorijiy, avvalo, to'g'ridan-to'g'ri
xorijiy investitsiyalarni faol jalb qilish, davlat mulki xususiylashtirilgan ob'ektlar bazasida
xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, viloyat, tuman
va shaharlarni kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo'yicha ko'plab vazifalar
belgilangan. Mamlakatimizda erkin iqtisodiy zonalar, texnoparklar va kichik sanoat zonalari
samaradorligini oshirish, yangilarini tashkil etish borasida amalga oshirilayotgan ishlar
bunda muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Oʻzbekistonda Erkin iqtisodiy zonalarz. gʻoyasi milliy iqtisodiyot
taraqqiyoti uchun ijobiy baholandi.
Shu bois 1996 yilning 25 aprelda mamlakat parlamenti Oʻzbekiston
Respublikasining "Erkin iqtisodiy zonalar toʻgʻrisida" qonunini qabul qildi.
Bu qonun chet el investitsiyalari, savdo va sanoat sohalarining
rivojlanishi, aholini ish bilan taʼminlashni yaxshilash uchun qulay sharoit
yaratishga meʼyoriy-huquqiy asos yaratdi.
Davlatimiz rahbarining 2016 yil 26 oktyabrdagi "Erkin iqtisodiy zonalar
faoliyatini faollashtirish va kengaytirishga doir qo'shimcha chora-
tadbirlar to'g'risida"gi farmoniga muvofiq ushbu zonalar uchun yanada
qulay shart-sharoitlar yaratildi.
Bugungi kunda mamlakatimizda 14 ta erkin iqtisodiy zona faoliyat yuritmoqda.
"Navoiy", "Angren", "Jizzax", "Urgut", "G'ijduvon", "Ko'qon" va "Hazorasp" erkin
iqtisodiy zonalarida umumiy qiymati 486 million dollarga teng 62 loyiha amalga
oshirilgan, 4,6 mingdan ortiq ish o'rni yaratilgan.
"Urgut", "Ko'qon", "G'ijduvon" va "Hazorasp" erkin iqtisodiy zonalari, shuningdek,
farmatsevtika yo'nalishidagi erkin iqtisodiy hududlarda yangi korxonalar tashkil etish
uchun xorijiy sarmoyalarni jalb qilish ishlari sust bormoqda. Erkin iqtisodiy zonalar
va kichik sanoat zonalarini elektr energiyasi, tabiiy gaz, suv va boshqa
kommunikatsiya tarmoqlari bilan barqaror ta'minlashda muammolar kuzatilmoqda.
|