O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

Kanal pog’onasi
protokollari: ARCnet, ATM, Controller Area Network (CAN), Econet, IEEE 
802.3 (Ethernet), Ethernet Automatic Protection Switching (EAPS), Fiber Distributed Data Interface 
(FDDI), Frame Relay, High Level Data Link Control (HDLC) ), IEEE 802.2 (IEEE 802 MAC pastki 
qatlami uchun MChJ funktsiyalarini taqdim etadi), havolaga kirish protseduralari, D kanali (LAPD), 
IEEE 802.11 simsiz LAN, LocalTalk, Multiprotocol Label Switching (MPLS), Point-to-Point Protocol 
(PPP), Point 
- Ethernet (PPPoE) orqali Internet-protokoli, Internet-protokoli (SLIP, eskirgan), StarLan, Token ring, bir 
yo'nalishli bog'lanishni aniqlash (UDLD), x.25, ARP. 
Ushbu pog’onadagi protokollar to'plamini ishlab chiqishda xatolarni tuzatish kodlash muammolari 
hal qilinadi. Bunday kodlash usullariga Hamming kodi, blokirovka qilish kodi, Reed-Solomon kodlari 
kiradi. 
Dasturlashda ushbu qatlam tarmoq kartasining drayverini aks ettiradi, operatsion tizimlarda kanal va 
tarmoq pog’onalarining bir-biri bilan o'zaro ta'siri uchun dasturiy ta'minot interfeysi mavjud. Bu yangi 

---

44 
daraja emas, balki oddiygina OSga xos modelni amalga oshirish. Bunday interfeyslarga misollar: ODI 
(inglizcha), NDIS, UDI. 
Fizik pog’ona
bu modelning pastki qatlami bo'lib, u ikkilik shaklda ifodalangan ma'lumotlarni bir 
qurilmadan (kompyuterdan) boshqasiga o'tkazish usulini belgilaydi. Bunday usullarni tuzishda turli 
tashkilotlar ishtirok etadi, jumladan: Elektr va elektron muhandislar instituti, Elektron sanoat alyansi, 
Yevropa telekommunikatsiya standartlari instituti va boshqalar. Ular elektr yoki optik signallarni simi 
yoki radio efirga uzatadilar va shunga mos ravishda raqamli signallarni kodlash usullariga muvofiq qabul 
qiladilar va ma'lumotlar bitlariga aylantiradilar. 
Hublar, signallarni takrorlovchi va media konvertorlari ham shu pog’onada ishlaydi. 
Fizik pog’ona funksiyalari tarmoqqa ulangan barcha qurilmalarda amalga oshiriladi. Kompyuter 
tomonida fizik pog’ona funksiyalari tarmoq adapteri yoki ketma-ket port orqali amalga oshiriladi. 
Jismoniy qatlam ikki tizim orasidagi fizik, elektr va mexanik interfeyslarni o'z ichiga oladi. Fizik pog’ona 
ma'lumotlar uzatish vositalarini tola, o'ralgan juftlik, koaksiyal kabel, yo'ldosh orqali ma'lumotlarni uzatish 
kanali va boshqalarni aniqlaydi. Fizik pog’ona bilan bog'liq bo'lgan tarmoq interfeyslarining standart 
turlari: V.35, RS-232, RS-485, RJ-11, RJ-45, AUI va BNC ulagichlari. 
Ushbu pog’onadagi protokol steklarini ishlab chiqishda sinxronizatsiya va chiziqli kodlash 
muammolari hal qilinadi. Ushbu kodlash usullariga NRZ kodi, RZ kodi, MLT-3, PAM5, Manchester II 
kiradi. 
Fizik pog’ona protokollari: IEEE 802.15 (Bluetooth), IRDA, EIA RS- 232, EIA-422, EIA-423, RS-
449, RS-485, DSL, ISDN, SONET / SDH, 802.11 
Wi-Fi, Etherloop, GSM Um radio interfeysi, ITU va ITU-T, TransferJet [uz], ARINC 818, G.hn/G.9960.