O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi tosh

Datalogik model
Datalogik model, ma'lumotlar bazasidagi datani tashkil etish va uning orqali ma'lumotlar bilan ishlashni o'rganadigan, og'zaki boshqaruv tizimini ifodalovchi modeldir. Bu turiy model o'zgaruvchan faktlar (facts) va so'rovlardan (queries) iborat dataning lojik ko'rsatuvlarini o'rganadi va bu ko'rsatuvlar bo'yicha savollar javob beradi. Datalogik model, boshqaruv tizimlari, ma'lumotlar omborlari, intellektual tizimlar, ma'lumotlar tahlili uchun kerak bo'lgan muhitlarda foydalaniladi.
Datalogik modelning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

1. 
   Ma'lumotlar bazasini tashkil etish: Ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlarni tashkil etish va joylashtirish uchun datani struktura olish va saqlash jarayonlarini o'rganish.
   
2. 
   So'rovlarni qo'llash: Datalogik model ma'lumotlar bazasidan so'rovlarni olish va ularni lojik ifodalar sifatida tasavvur qilishni o'rganadi.
   
3. 
   Ma'lumotlar tahlili: Datalogik model so'rovlarni ma'lumotlar bazasiga qo'yish va ko'rsatuvlar (rules) yordamida javob olish jarayonlarini o'rganadi.
   
4. 
   Tushuncha o'yini: Datalogik model, dataning lojik tushunchalarini yaratishda yordam beradi va ma'lumotlar bazasidagi tushunchalarni aniqlashda foydalaniladi.
   

1.2-rasm


Postgresql da ‘Qurilish ishlari’ predmet sohasining ob`yektlari


1.1-jadval. Xodimlar



1.2-rasm. Agentlik





1.3-rasm.Material





Saqlanuvchi protseduralar (Stored Procedures) SQL yordamida yaratilgan, qo'shimcha ma'lumotlar bazasi funksiyalarni bajarish uchun ishlatiladigan obyektlardir. Ular SQL so'rovlari va boshqa SQL-elementlarni birlashtirib, barcha ma'lumotlar bazasi logikasini bir joyda birlashtirish uchun foydalaniladi. Quyidagi qismlarda saqlanuvchi protseduralarga ko'proq ma'lumot beraman:
Prodsedura yaratamiz;

1-xodimlar jadvalini chaqirib olamiz.

2-rasm. Yangi prodsedura yaratdik .

Yangilanish_funksiyasi degan yangi funksiya yaratib olgan holda mijozlar jadvalida yangilanishlar kiritamiz.

3-rasm. Yaratilgan prodsedura.

Tassavurlar, cheklovlar va sinonimlardan foydalangan holda dinamik so'rovlarni yaratish;

PostgreSQL — da view virtual jadvaldir. Bu shuni anglatadiki, vakillik haqiqiy jadval emas. Biroq, biz uni oddiy jadval sifatida tanlashimiz mumkin. Viewjadvalning barcha yoki ba'zi ustunlarini o'z ichiga olishi mumkin. Ko'rinish, shuningdek, bir nechta jadvallarning vakili bo'lishi mumkin.

Ushbu jadvallar asosiy jadvallar deb ataladi. Ko'rinishni yaratishda siz shunchaki so'rov yaratishingiz va keyin unga nom berishingiz kerak, bu uni murakkab va tez-tez ishlatiladigan so'rovlarni qadoqlash uchun foydali vositaga aylantiradi.
Ko'rinish ba'zi hollarda juda foydali bo'lishi mumkin, masalan:
Ko'rinish so'rovning murakkabligini soddalashtirishga yordam beradi, chunki siz oddiy SELECT bayonoti yordamida murakkab so'rovga asoslangan ko'rinishni so'rashingiz mumkin.

1-rasm. Xodimlar tabelidagi yozuvlarni korib olamiz.(ism bo’yicha tartiblab oldik).

2-rasm. Yaratilgan viewni ko’rish uchun uni chqiramiz.Asosiy jadvalda 3 ta yozuv mavjud bo'lsa-da, viewga faqat 1 tasi qo'shilgan.