O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

1.1. Kompyuter tarmoqlarining maqsadi va tasnifi
Zamonaviy ishlab chiqarish axborotni qayta ishlashning yuqori tezligini, uni saqlash va uzatishning qulay shakllarini talab qiladi. Shuningdek, ma'lumotlarga kirishning dinamik usullari, ma'lum vaqt oralig'ida ma'lumotlarni qidirish usullari bo'lishi kerak; murakkab matematik va mantiqiy ma'lumotlarni qayta ishlashni amalga oshirish. Qo'shinlarni boshqarish va boshqarish bu jarayonda etarlicha katta jamoalarning ishtirokini talab qiladi. Bunday jamoalar turli joylarda joylashgan bo'lishi mumkin. Boshqaruv muammolarini hal qilish uchun axborot almashinuvining tezligi va qulayligi, shuningdek, boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish jarayonida ishtirok etuvchi barcha shaxslarning yaqin o'zaro ta'sir qilish imkoniyati muhim va dolzarb bo'lib qoladi.
Axborotni paketli qayta ishlovchi kompyuterlardan markazlashgan holda foydalanish davrida foydalanuvchilar o‘z vazifalarining deyarli barcha sinflarini hal qila oladigan, ularning soniga teskari proportsional kompyuterlarni sotib olishni afzal ko‘rdilar va bu katta moddiy xarajatlar evaziga kompyuter hisoblash quvvatidan samarasiz foydalanishga olib keldi. Hisoblash vositalarini bir joyda markazlashtirish bo'yicha mavjud siyosat tufayli kompyuter resurslariga kirish qiyin bo'lganini e'tibordan chetda qoldirib bo'lmaydi.
Ma'lumotlarni markazlashtirilgan qayta ishlash printsipi (1-rasm) qayta ishlash jarayonining ishonchliligi uchun yuqori talablarga javob bermadi, tizimlarning rivojlanishiga to'sqinlik qildi va ko'p foydalanuvchi rejimida ma'lumotlarni onlayn qayta ishlash uchun zarur vaqt parametrlarini ta'minlay olmadi. Markazlashtirilgan kompyuterning qisqa muddatli ishdan chiqishi butun tizim uchun halokatli oqibatlarga olib keldi, chunki markaziy kompyuterning funktsiyalarini takrorlash zarur bo'lib, ma'lumotlarni qayta ishlash tizimlarini yaratish va ishlatish xarajatlarini sezilarli darajada oshirdi.
markaziy kompyuter
terminal terminali terminali terminali
Guruch. 1. Ma'lumotlarni qayta ishlashning markazlashtirilgan tizimi
Kichik kompyuterlar, mikrokompyuterlar va shaxsiy kompyuterlarning paydo bo'lishi ma'lumotlarni qayta ishlash tizimini tashkil etish, yangi axborot texnologiyalarini yaratishga yangicha yondashuvni talab qildi. Ma'lumotlarni qayta ishlash markazlashtirilgan tizimlarida alohida kompyuterlardan foydalanishdan ma'lumotlarni taqsimlangan qayta ishlashga o'tishning mantiqiy asosli talabi mavjud edi (2-rasm).
Kompyuter 1 Kompyuter 2
terminal terminali terminali terminali
Guruch. 2. Taqsimlangan ma'lumotlarni qayta ishlash tizimi