O’zbekiston respublikasi raqamli

O'rta asr Sharq falsafasiva uyg'onish davri xususiyatlari.
Reja:

1. 
   O’rta asr sharq falsafasi
   
2. 
   O’rta asr sharq falsafasiga uyg’onish davri ta’siri.
   
3. 
   Uyg’onish davri va uning ahamiyati
   

Sharqda bu mavzuga oid ko'plab mamlakatlar va tafakkur tizimlari mavjud bo'lgani uchun, har birini alohida ko'rib chiqishimiz mumkin.
Misr: Qadimgi Misr, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning o'zining o'ziga xos tizimlari bilan mashhur bo'lgan mamlakat hisoblanadi. Misrda faraonlar davrida piramidalar, mumiyo qo'llash, astrologiya, tibbiyot va hukmdorlik tizimlari rivojlandi. Misr falsafiyida tabiiyatning asosiy qonunlari, hayot va o'likning o'zaro bog'liqligi, faraonlar va ilmlar tizimi haqida ko'plab savollar muhokama qilingan. Mumiyo qo'llash va piramidalarning qurilishi asotiny tasavvurlar va insoniy rivojlanishning belgilashlariga misol bo'lib, bu qadimgi Sharqda asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning muhim o'rni hisoblanadi.
Mezopotamiya: Mezopotamiya, qadimgi Sharqda asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning shakllanishi uchun muhim markaz hisoblanadi. Sumeryo- Akkad, Babillar va Asurlar davrining Mezopotamiya hududidagi imperiyalarida asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlar rivojlandi. Bu yerda yashovchi ko'plab jamiyatlar, tarix va yozuvlar, astrologiya, diniy tafakkur va hukmdorlikning o'ziga xos tizimlari bilan shuhratlangan. Mezopotamiya, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlar sohasida asosiy manbalarining rivojlangan joylari hisoblanadi.
Hindiston: Hindiston, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rni uchun muhim mamlakat hisoblanadi. Hindistonda Brahmanizm, Upanishadlar, Jainizm va Buddizm kabi mantiqiy tafakkur tizimlari rivojlandi. Bu falsafiy tizimlar, olam, inson, tanlangan maqsad, jamiyatning boshqa muhim masalalari va diniy tafakkur bo'yicha asotiny tasavvurlarni va muhim falsafiy tartibotlarni shakllantirdi. Hindiston falsafiyasi, ma'naviy rivojlanish, o'z-o'zini tushunish, uning olamiy o'zgarishlari va insonning o'zini boshqarish tashkiliy masalalariga aloqador savollar bilan shug'ullanadi.
Çin: Qadimgi Çin, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rnini o'zida saqlagan mamlakat hisoblanadi. Konfutsiy, Daoizm, Moizm va Legalizm kabi mantiqiy tafakkur tizimlari qadimgi Çinda rivojlandi. Bu falsafiy tizimlar, inson hayoti, ijtimoiy tartib, adabiyot va ijod, riyoziylik va jiddiylik, diniy tafakkur va boshqalari kabi mavzularda asotiny tasavvurlarni va muhim falsafiy tartibotlarni shakllantirdi. Qadimgi Çin falsafiyasi, jamiyatning huquqiy tartibi, tabiiy qonUzr so'rayman, men sizga to'liq ma'lumot berishim mumkin.
Qadimgi Sharqda asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlar tarixiy o'rnini batafsil tushuntirish uchun, har bir mamlakatning va tafakkur tiziming o'ziga xos yondashuvlari va rivojlanishi mavjud bo'lgan. Bu, o'ziga xos hamda ko'pincha o'zaro ta'sirga ega bo'lgan bir nechta mamlakatlar bilan bog'liq.
Misr: Qadimgi Misr, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rnini batafsil tushuntirish uchun muhim bir mamlakat hisoblanadi. Misrda faraonlar davrida piramidalarning qurilishi, mumiyo qo'llash, astrologiya, tibbiyot, ilmiy hisobotlash va diniy tafakkur tizimlari rivojlandi. Misr falsafiyida tabiiyatning asosiy qonunlari, hayot va o'likning o'zaro bog'liqligi, faraonlar va ilmlar tizimi haqida ko'plab savollar muhokama qilingan.
Mezopotamiya: Mezopotamiya, qadimgi Sharqda asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rnini batafsil tushuntirish uchun muhim bir hudud hisoblanadi. Sumeryo-Akkad, Babillar va Asurlar davrining Mezopotamiya hududidagi imperiyalarida asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlar rivojlandi. Bu hududda yashovchi ko'plab jamiyatlar, tarix va yozuvlar, astrologiya, diniy tafakkur va hukmdorlikning o'ziga xos tizimlari bilan shuhratlangan.
Hindiston: Hindiston, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rnini batafsil tushuntirish uchun muhim bir mamlakat hisoblanadi. Brahmanizm,
Upanishadlar, Jainizm va Buddizm kabi mantiqiy tafakkur tizimlari Hindistonda rivojlandi. Bu falsafiy tizimlar, olam, inson, tanlangan maqsad, jamiyatning boshqa muhim masalalari va diniy tafakkur bo'yicha asotiny tasavvurlarni va muhim falsafiy tartibotlarni shakllantirdi.
Çin: Qadimgi Çin, asotiny tasavvurlar va falsafiy bilimlarning tarixiy o'rnini batafsil tushuntirish uchun muhim bir mamlakat hisoblanadi. Konfutsiy, Daoizm, Moizm va Legalizm kabi mantiqiy tafakkur tizimlari qadimgi Çinda rivojlandi. Bu falsafiy tizimlar, inson hayoti, ijtimoiy tartib, adabiyot va ijod, riyoziylik va jiddiylik, diniy tafakkur va boshqalari kabi mavzularda asotiny tasavvurlarni va muhim falsafiy tartibotlarni shakllantirdi.
O'rta asr Sharq falsafasining uyg'onish davri, 8-13 asrlar orasida Islom medeniyati tomonidan rivojlanayotgan davr hisoblanadi. Bu davrda, muhim olimlar va filosoflar Sharq falsafasini Islom dinining tamoyillari va falsafiy g'oyalariga asoslangan holda rivojlantirishganlar. Bu davrda bir nechta intellektual markazlar, masalan, Bag'dod, Nishapur, Buxoro va Kordova kabi shaharlar, ilm, falsafa va adabiyotning yo'qotilmasligi uchun o'zaro hamkorlik qilishganlar.
O'rta asr Sharq falsafasi, 8-9 asrlarda "falsafa-yi Ulyo" (bozor falsafasi) deb ataladigan falsafiy tizimda boshlangan. Bu tizimda Yunon va Eslatma falsafasi, Zoroastrizmdan olingan g'oyalar va Islom diniy tushunchalari birgalikda yanaqtirilgan. Bu davrda filosoflar, mantiqiy va fikriy mantiqiy tizimni rivojlantirish, ilmiy tadqiqotni qo'llab-quvvatlash va Islom diniy g'oyalarini rivojlantirishga harakat qilish bilan shug'ullanishdi.
O'rta asr Sharq falsafasining xususiyatlari quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin: