O'zbekiston respublikasi so

Sezgi tizimi a'zolarini rivojlanishi 

 

Sezgi  a'zolari  (analizatorlarning  periferik  qismi)  tug‘ilish  davriga  kelib 

tuzilishi  jixatidan  shakllangan  bo

ʻ ladi,  lekin  poʻ stloq  markazlarining 

yetilmaganligi natijasida yetarli faoliyat ko

ʻ rsatmaydi. 

Teri  sezuvchanligi.  Teri  sezuvchanligini  erkin  nerv  oxirlari  (og‘riq 

sezuvchi)  va  kapsulali  nerv  oxirlari  (ta'sirotlanuvchi  maxsus  tanachalar) 

ta'minlaydi.  

Og‘riqni  sezuvchanlik  bolada  homilaning  3-chi  oyligidan  paydo  bo

ʻ ladi. 

Yangi tug‘ilgan chaqaloqda og‘riq sezish chegarasi kattaroq bolalarga va kattalarga 

nisbatan  yuqoriroq.  Og‘riqqa  kichik  bolalar  umumiy  qo

ʻ zg‘alish  bilan  javob 

beradi. 

Taktil  sezuvchanlik  bolada  homilaning  5-6-chi  haftaligidan  paydo  bo

ʻ ladi. 

12 haftalik homila terisining barcha yuzasi reflektor soha bo

ʻ ladi. Yangi tug‘ilgan 

---

 

10 

chaqaloqning  og‘iz  atrofi  sohasi,  ayniqsa  lablari,  hamda  jinsiy  a'zolarning  terisi, 

sonning ichki yuzasi, kafti va tovon sohalari yuqori sezuvchanlikka ega. 

harorat  sezuvchanlik.  Sog‘lom  tug‘ilgan  chaqaloqning  terisini  ushlab 

ko

ʻ rilsa,  iliq  boʻ ladi.  Tug‘ilgandan  keyingi  birinchi  soatlarda  tana  haroratining 

fiziologik  pasayishi  kuzatiladi  (tranzitor  gipotermiya).  Chaqaloqlarda  sovuqqa 

sezuvchanlik  issiqqa    sezuvchanliklan  yuqoriroq  bo

ʻ ladi,  chunki  sovuq  sezish 

retseptorlari  10  barobar  ko

ʻ proq  boʻ ladi.  Tana  haroratini  pasayishi  ba'zida 

oyoqlarning,  qorinning pastki  sohalaridagi  teri, teri  osti  yog‘  qavatining  shishi va 

zichlashuviga olib keladi (sklerema i skleredema), bu holat asosan chala tug‘ilgan 

chaqaloqlarda  ko

ʻ p  uchraydi.  Isib  ketish  va  suv  iste'mol  qilish  tartibi  buzilishi 

chaqaloqlarda «tranzitor lixoradka»ga - istma ko

ʻ tarilishiga olib keladi.