Qon quyish tarixi. O‘zbekistonda qon quyish xizmatini tashkil etish. Donorlik infuzion va transfuzion terapiyani zamonaviy jarrohlikda tutgan o‘rni. Ularni o`tkazishda doya va feldsherlarning ishtiroki. Agglyutinatsiya haqida tushuncha. Qon guruhi va Rh faktor haqida tushuncha. Ularni aniqlash usullari. Qon quyishga ko`rsatma va qarshi ko`rsatmalar. Qon quyishning bevosita va bilvosita usullari. Qonni konservatsiyalash, saqlash, joydan- joyga ko‘chirish. Qon fraksiyalari. Qonni quyishga yaroqliligini aniqlash. Qon quyish texnikasi, uchraydigan xatoliklar va asoratlar. Veneseksiya va venepunksiya. Qon va uning preparatlarini qo‘llash maqsadi. Infuzion terapiyada qo‘llaniladigan suyuqliklar tasnifi: parenteral ovqatlantirish, dezintoksikatsion, tuzli eritmalar va shokka qarshi suyuqliklar. Qon, uni preparatlarini yuborishni xujjatlashtirish.
Qon guruhini standart zardoblar yordamida
10
NA 6/8
4
aniqlash. Rezus faktorni ekspress usul bilan aniqlashda ishtirok etish. Kasallik tarixida qon guruhini va Rh-faktorini rasmiylashtirish. Donor qoni bilan retsepient qonining mos kelish sinamalarini aniqlash, Qon quyish. Qon quyish vaqtida va undan so`ng bemorlarni kuzatish: bemor axvolini klinik baholash, pulsni, arterial bosimni, tana haroratini aniqlash. Quyilgan qonni ras- miylashtirish. Qon, uning preparatlarini va qon o`rnini bosuvchi suyuqliklarni vena ichiga yuborish. Qon quyishda kuzatiladigan asoratlar: gemotransfuzion shok, sitratli shok, pirogen shok va boshqalarning oldini olish, birinchi yordam ko`rsatish, davolash xususiyatlari. Qon o‘rnini bosuvchi suyuqliklar qo‘llanganda uchraydigan: anafilaktik shok, allergik reaksiyaning oldini olish,
birinchi tibbiy yordam ko`rsatish, davolash xususiyatlari, parvarish qilish
6
Qon ketish sindromi.
Qon ketish tushunchasi, tasnifi. O`tkir qon yo`qotishning belgilari, tashhisoti: laborator tekshiruv, rentgenografiya, endoskopik tekshiruvlar. Qon yo`qotish darajalari. Qon ketishni vaqtincha va batamom to‘xtatish usullari. Qon ketishni to‘xtatish va qon yo`qotganda bemorlarni davolashda akusher va feldsherlarning o‘rni. Turli etiologiyadagi qon ketishlarda «Hamshira tashhisoti», birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, davolash va parvarish qilish xususiyatlari. Qon ketishida uchraydigan asoratlar: o‘tkir va surunkali kamqonlik, soxta anevrizma, organ va to‘qimalarning bosilishi, koagulopatiyalar. Gemostatik dori-darmonlar.
Vaqtincha qon to‘xtatish usullarini o‘rganish. Qo‘l ostidagi buyumlar va maxsus vositalardan foydalanish. Bog‘lov xonasi va operatsiya xonasida qon ketishni batamom to‘xtatish usullarini ko‘llashda qatnashish. Turli etiologiyadagi qon ketishlarda bemorlarga shoshilinch yordam ko‘rsatish va ularni tashish xususiyatlari. Qon yo`qotishda uchraydigan asoratlarda bemor holatiga baho berish va
parvarishlash. Qon to‘xtatuvchi preparatlarning ishlatish miqdori, ishlatilish va yozilish tartibi.
