O‘zbekiston respublikasining fuqarolik kodeksi birinchi qism I bo‘lim umumiy qoidalar 1-Kichik bo‘lim asosiy qoidalar

190-modda. Moddiy madaniy meros obyektlarini xo‘jasizlarcha saqlash
Agar mulkdor o‘ziga qarashli moddiy madaniy meros obyektiga xo‘jasizlarcha
munosabatda bo‘lsa va uning but saqlanishini ta’minlamasa, madaniy meros obyektlarini
muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi davlat boshqaruvini amalga oshiruvchi
tegishli organlar mulkdorni moddiy madaniy meros obyektiga xo‘jasizlarcha munosabatda
bo‘lishni to‘xtatish haqida ogohlantiradi. Agar mulkdor ushbu talabni bajarmasa, tegishli
organlarning da’vosiga ko‘ra sud moddiy madaniy meros obyektini olib qo‘yish haqida qaror
chiqarishi mumkin va ushbu moddiy madaniy meros obyekti davlat mulkiga o‘tadi. Olib
qo‘yilgan moddiy madaniy meros obyektining qiymati mulkdorga kelishuvda belgilangan
miqdorda, nizo chiqqan taqdirda esa sud tomonidan belgilangan miqdorda to‘lanadi.
Kechiktirib bo‘lmaydigan hollarda moddiy madaniy meros obyektini olib qo‘yish haqidagi
da’vo oldindan ogohlantirmasdan ham qo‘zg‘atilishi mumkin.
(190-modda O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli 
Qonuni 
tahririda —
Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining “Madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish va ulardan
foydalanish to‘g‘risida”gi Qonuni 
II bo‘limi
, 23-moddasining 
ikkinchi qismi
, 
24-moddasi
.

---

191-modda. Egasiz ashyo
Egasi bo‘lmagan yoki egasi noma’lum bo‘lgan ashyo egasiz ashyo hisoblanadi.
Agar bu hol topilma to‘g‘risidagi, qarovsiz hayvonlar va xazina to‘g‘risidagi qoidalarda rad
etilmagan bo‘lsa, egasiz ko‘char ashyolarga egalik qilish huquqini vujudga keltiruvchi muddat
asosida qo‘lga kiritilishi mumkin.
 LexUZ sharhi
Qarang: mazkur Kodeksning 
187
, 
192 — 196-moddalari
.
Egasiz ko‘chmas ashyolar tegishli davlat organining yoki fuqarolar o‘zini o‘zi boshqarish
organining arizasiga muvofiq ko‘chmas mol-mulkni davlat ro‘yxatiga oluvchi organ tomonidan
hisobga olinadi.
 LexUZ sharhi
Qarang: mazkur Kodeksning 
84-moddasi
.
Oldingi
 tahrirga qarang.
Egasiz ko‘chmas ashyo hisobga olinganidan keyin bir yil muddat o‘tgach, davlat mol-
mulkini boshqarishga vakolati bo‘lgan organ yoki fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organi bu
ashyoni davlat mulkiga yoki fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organi mulkiga kirgan deb
hisoblash to‘g‘risidagi talab bilan sudga murojaat etishi mumkin.
(191-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2016-yil 25-apreldagi O‘RQ-405-sonli
Qonuni 
tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 17-son, 173-modda)
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksi 
34-bobi
, O‘zbekiston
Respublikasining “Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari to‘g‘risida”gi Qonuni 14-moddasi birinchi
qismining 
sakkizinchi xatboshisi
.
Sudning hal qiluv qaroriga binoan davlat mulkiga o‘tmagan deb hisoblangan egasiz
ko‘chmas ashyo uni tashlab ketgan mulkdorning egaligiga, foydalanishiga va tasarrufiga yana
qabul qilinishi yoki egalik qilish huquqini vujudga keltiruvchi muddat asosida qo‘lga kiritilishi
mumkin.
Egasiz ashyolarni aniqlash va hisobga olish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Hukumati
tomonidan belgilanadi.
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksi 36-moddasining 
oltinchi qismi
, Vazirlar
Mahkamasining 21.01.2006-yildagi 8-son qarori bilan tasdiqlangan “Egasiz turar joylarni aniqlash, ularni
hisobga olish va davlat mulkiga o‘tkazish tartibi to‘g‘risida”gi 
Nizom
.
 LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun qarang: O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 03.02.2006-
yildagi “Yer kodeksini tatbiq qilishda sud amaliyotida vujudga keladigan ayrim masalalar to‘g‘risida” 3-
son qarorining 
15-bandi
.