O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Afrosiyob
, 
Varaxsha
, 
Panjikent
shaharlaridagi arxeologik 
tadqiqotlar orqali o‘rganilgan. Ko‘cha tarmoqlari qatoriga 
oddiy uy-joy binolari, hunarmand ustaxonalari, do‘konlar, 
ibodatxonalar, saroylar qurilgan. Devorlar, xususan, mudofaa 
devorlari paxsa va xom g‘ishtdan qurilib, burchaklariga baland 
qilib burjlar ishlangan. 
San’at.
 
Tasviriy san’atning 
rassomlik 
va 
haykaltaroshlik 
kabi tarmoqlari ravnaq topadi. Surxon vohasida 
Bolaliktepa 
va Zarafshon vodiy sida 
Panjikent
, 
Varaxsha 
va 
Afrosiyob
, 
Far g‘ona vodiysida 
Quva 
xarobalarida to pib o‘rganilgan yod-

---

26
gorlik lardan – 
devoriy su ratlar, haykallar 
va 
ganch kori naqsh lar 
o‘sha davrning yuksak 
san’at asarlaridan hi sob lanadi. De vo riy tas-
virlar zamonasining o‘ta murakkab ha 
yoti, 
din-u e’tiqodi va tashqi mamlakatlar bilan 
olib borilgan alo 
qa 
lardan hikoya qiluvchi 
man badir.
Haykaltaroshlik rivojiga ayniqsa bud 
da 
-
viylik dini kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Far g‘ona 
vodiysida 
Quva
dan hamda Qo‘r g‘on tepa 
yaqinidagi 
Ajinatepa
dan budda 
ning bahay-
bat haykal 
lari topilib, o‘rganildi. 
Aji natepa 
buddasi 
haykalining bo‘yi 12 metrga boradi. 
Bu davrda 
badiiy yog‘och o‘ymakorligi
san’ati ham yuqori 
darajada rivojlangan. Ilk o‘rta asr ganchkorligi san’atining no-
dir yod gorligi namunalari 
Varaxsha
to pil ma lari orqali tadqiq 
etildi. 
Musiqa san’ati.
 
O‘rta Osiyoda 
musiqa, raqs, qo‘shiqchilik, 
qiziqchilik 
va 
dorbozlik 
kabi san’atning turli sohalari ham 
rivoj lan gan edi. Bu davrda san’at sohasida 
Buxoro qiziq chilari
, 
Samarqand naychilari
, 
Toshkent raq qos yigit 
va 
raqqosa qiz­
lari 
bilan shuhrat topgan edi.
Choch raqqoslari ijro etgan mashhur