O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

“arslonxon”
, 
“bug‘roxon” 
va 
“tavg‘achxon” 
unvonlari bilan yuritilgan. Bu uchta atama oliy 
darajali hukmdor ma’nosini anglatgan. Buyuklik yoki ulug‘lik 
esa qadimda turkiy xalqlarda “
qora
” so‘zi bilan sifatlangan. 
Shu boisdan taxtda o‘tirgan 
Arslonxon
, 
Bug‘roxon
va 
Tav-
g‘achxon
lar “
qoraxon
” deya e’tirof etilgan. Ular boshqargan 
davlat esa tarixda, keyinchalik, ramziy ravishda 
“Qoraxoniylar 
davlati” 
nomi bilan shuhrat topgan.
* Qoraxoniylar davlati, Xoqoniya – Sharqiy Tur-
kis 
ton, Yet 
tisuv va Tyanshanning janubiy yon- 
bag‘ 
rida tashkil topgan davlat. Qoraxoniylar 
sulolasi boshqargan. Qoraxoniylar davlatining 
barpo etilishida qarluq, chigil va yag‘mo qabilalari 
yetak 
chi rol o‘ynagan. Asoschisi – Abdulkarim 
Sotuk Bug‘roxon (859–955).

---

56
Qoraxoniylarning Movarounnahrga hujumi.
 
992-yilda 
Horun Bug‘roxon 
boshliq qoraxoniylar Movarounnahrga 
hujum boshlaydilar. Bu davrda somoniylar sulolasi chuqur 
ichki ziddiyatlar girdobiga tushib qolgan edi. 
Qoraxoniylar Buxoroni qarshiliksiz ishg‘ol qiladilar. 
Nuh 
ibn Mansur 
qoraxoniylarga qarshi kurashish uchun G‘azna-
dagi noibi 
Sobuqtegin
ni yordamga chaqiradi. U yigirma 
ming kishilik qo‘shin bilan Movarounnahrga yetib keladi. 
Nuh
bilan birlashib, bir necha janglardan so‘ng qoraxoniylar 
noibi qo‘shinlari tor-mor qilinadi. Buning evaziga