O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Mirxond Alisher Navoiyning ko‘rsatmasi va homiyligi 
bilan “Ravzat us­safo” (“Jannat bog‘i”) asarini yozadi. 
Xondamirning ta’kidlashicha, Mirxond asarni oxiriga yetkaza 
olmagan. Keyinchalik ushbu asarni Xondamirning o‘zi yozib 
tugatgan. “Ravzat us­safo” asarida dunyoning yaratilishidan 
to 1523-yilgacha bo‘lgan O‘rta Osiyo, Yaqin va O‘rta Sharq 
mamlakatlarida bo‘lib o‘tgan ijtimoiy-siyosiy voqealar keng 
bayon etilgan. Mirxondning bu asari Sharq mamlakatlarida 
katta shuhrat qozonadi. Dunyo kutubxonalarida “Ravzat 
us­safo” asarining ko‘pgina qo‘l 
yozma nusxalari mavjud. 

---

153
Yevropada Mirxondning asari ancha vaqtgacha Sharq tarixi 
bo‘yicha muhim manba bo‘lib xizmat qilgan.
Mirxondning nabirasi Xondamir (1475–1535) ham o‘z 
davrining mashhur tarixchisidir. U hazrat Alisher Navoiyning 
shogirdi edi. Xondamir 15-16 yoshlarida Alisher Navoiyning 
diqqat-nazariga tushadi va uning vafotiga qadar ulug‘ shoirning 
yonida bo‘lib, uning kutubxonasiga boshchilik qiladi. Xondamir 
o‘zining keng ma’lumoti, ilm-fanga intilishi bilan ulug‘ olim 
va mutafakkir shoirning hurmat-e’tiborini qozonadi. Navoiy 
Xondamir haqida “Majolis un­nafois” asarida quyidagilarni 
yozib qoldirgan: “Mavlono Xondamir Mirxondning farzandidir 
va salohiyatli yigitdir. Tarix ilmida mahorati bordir”. 
Xondamir sermahsul olim edi. U tarixga oid o‘nga yaqin 
asarlar yozib qoldirgan. Xondamir o‘zining o‘lmas tarixiy 
asarlari bilan ko‘p asrlik madaniyatimiz xazinasini boyitdi va 
ilm-fan tarixida o‘chmas iz qoldirdi. Xondamir o‘z asarlarida 
xalqimizning o‘tmish tarixi va voqea-hodisalarini go‘zal qilib 
tasvirlagan. Ayniqsa uning “Habib us­siyar” asari O‘rta Osiyo, 
eron va Xurosonning XV asr oxiri va XVI asrning birinchi 
choragidagi ijtimoiy-siyosiy tarixini o‘rganishda muhim va 
qimmatli manbalardan biri hisoblanadi.