O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Muhammad (s.a.v. – sollallohu alayhi vasallam) ibn Ab dul-
loh (570–632) bu harakatga rahnamolik qiladi. Islomni qa bul 
qilib, Rasulullohga ergashgan uning izdoshlari “muslim” (mu-
sul 
monlar) deb atalgan. Ular insonlarning Xudo oldida teng 
ekani, rizq-ro‘zini barchaga Yaratguvchining o‘zi yetkazib 
berishi hamda jamiyatdagi adolatsizlik barham topishi uchun 
haq dinga kirish kerakligini targ‘ib etadilar. Islom bayrog‘i 
ostida Makka shahrida boshlangan targ‘ibot Madinaga ko‘-
chadi. Muhammad (s.a.v.) 630-yilda arablarni yagona davlatga 
birlashtiradi.
Muhammad (s.a.v.) vafot etgach, uning eng yaqin safdoshi 
Abu Bakr (632–634) xalifa (o‘rinbosar) deb e’lon qilinadi. 
Arab qabilalarining islomni qabul qilib, siyosiy jihatdan yagona 
hokimiyatga birlashuvida, shuningdek, jahon dinlaridan biriga 
aylanishida islom aqidalari, huquqiy va axloqiy me’yorlarini 
o‘z ichiga qamrab olgan Qur’oni karimning ahamiyati buyuk 
bo‘ldi. 
Misr, Suriya, Falastin, Iroq, Eron kabi ko‘p mamlakatlar 
bo‘ysundirilib, behisob o‘ljalarga ega bo‘lgandan so‘ng Arab 
xalifaligi harbiy yurishlarni bizning o‘lkamizga qaratdi.
* Islom – “bo‘ysunish”, “itoat etish”, “o‘zini Alloh 
irodasiga topshirish” degan ma’nolarni anglatadi

---

28
651-yili arablar jangsiz Marv shahrini egallaydilar. So‘ngra 
hozirgi Afg‘onistonning shimoliy, eronning shimoli sharqiy 
qismi hamda Janubiy Turkmanistondan to Amudaryogacha bo‘ 
l 
-
gan hududlar istilo qilinadi. Arablar bu hududlarni Xuroson 
deb ataganlar. Uning markazi Marv shahri edi. Bu viloyatni 
boshqarish uchun maxsus noib tayinlanib, u Marvda turar edi. 
Arablar bu yerda o‘rnashib olgach, Amudaryodan shimolda 
joy lashgan boy viloyatlarni zabt etishga tayyorgarlik ko‘radilar. 
Bu yerlarni arablar Movarounnahr, ya’ni “Daryoning narigi