O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 16- son ilmiy tadqiqotlar jurnali

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
16-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.02.2023
saytlarning texnik xususiyatlari emas, balki veb-sahifalarni loyihalash va ulardan 
foydalanish usullari оʻzgardi. 
Internet odamlar оʻz qarashlari, fikrlari, va tajribalari bilan oʻrtoqlashadigan 
onlayn vositalar va platformalar markaziga aylandi. Web 2.0 ilovalari, Web 3.0 
ilovalaridan farqli оʻlaroq, birinchi navbatda oxirgi foydalanuvchi bilan оʻzaro aloqada 
bоʻladi. Shunday qilib, oxirgi foydalanuvchilar tufayli quyidagilar faol rivojlanmoqda: 
• Podkastlar 
• Bloglar 
• RSS bilan tuzilgan 
• Ijtimoiy tarmoqlar 
Internet rivojlanishining ushbu bosqichida veb-saytlarni ishlab chiqishda AJAX va 
JavaScript ramkalari kabi veb-brauzer texnologiyalaridan foydalanildi. Aynan shu 
ramkalar ishlab chiquvchilar orasida eng ommabop bоʻlgan va Ruby on Rails 
dasturlash tiliga qiziqish ham ortgan. Web 2.0 ni shunday xarakterlash mumkin - AJAX, 
teg optimallashtirish, frontend innovatsiyalar. 
Web 2.0 davrining asosiy xususiyatlari: 
• Katta hajmdagi ma’lumotlardan bepul foydalanish, bu foydalanuvchilarga 
ma’lumotlarni birgalikda qabul qilish va tasniflash imkonini berishi. 
• Foydalanuvchi kiritishiga javob beruvchi dinamik sayt mazmunining paydo 
bоʻlishi. 
• Sayt egasi va foydalanuvchilari оʻrtasida ma’lumotlarni uzatish usulini 
оʻzgartirish. 
• Dasturiy ta’minot yordamida sayt ma’lumotlaridan foydalanish imkonini 
beruvchi API larning paydo bоʻlishi. 
• jamiyatga salbiy ta’sir kоʻrsatish va yangi tahdidlarning paydo bоʻlishi. 
Web 2.0 - bu kontentni taqdim etish va boshqa Internet foydalanuvchilari bilan 
оʻzaro aloqa qilish qobiliyati. Web 2.0 qisqa vaqt ichida Internet haqidagi tasavvurni 
tubdan оʻzgartirdi. Web 2.0 ning rivojlanishining yorqin namunasi bu foydalanuvchi 
kontentiga tayangan va tayanishda davom etayotgan YouTube. Web 4.0 bosqichi 
yaqinda kelishiga qaramay, YouTube hali ham mashhur. 
Web 3.0 
Web 3.0 Internetdan foydalanish evolyutsiyasi va uning ichidagi оʻzaro ta’sir 
natijasidir. Internet ma’lumotlar bazasiga aylandi. Ushbu bosqich saytlarning ichki 
qismini optimallashtirish bilan tavsiflanadi, bunga katta e’tibor berildi. Internet 
rivojlanishining ushbu bosqichida eng kоʻp yangiliklar saytlar va umuman Internetda 
amalga oshirildi. Web 3.0 ning оʻziga xos xususiyati shundaki, ma’lumotlar muayyan 
tashkilotlar yoki shaxslarga tegishli emas, balki foydalanuvchilar оʻrtasida 
taqsimlanadi. Internet rivojlanishining bu bosqichi Semantik Web deb ham ataladi. 
Semantik Internet ma’lumotni tahlil qilish va saytlarni tartiblash usulini 
оʻzgartirdi. Bu davr interneti saytlarni boshqarish uchun robotlardan foydalana 
boshlaydi. Web 3.0 ishlab chiquvchilarni deklarativ ontologik dasturlash tillaridan 

---