O’zbekistonda psiхologik хizmatning bugungi holati va asosiy yo’nalishlari

Mundarija:


KIRISH……………………………………………………………..3
1 BOB Psixologik xizmatni tashkil etishning umumiy mezonlari
1.1. Psixologik xizmatning yuzaga kelish tarixi………………………………6
1.2. Ta’lim sohasida psixologik xizmatni tashkil etishning tamoyillari
va strukturasi…………………………………………………………………10
2. BOB Psixologik xizmatning Respublikamizdagi holati
2.1. O’zbekistonda psiхologik хizmatning bugungi holati…………………..22
2.2. O’zbekistonda psiхologik asosiy yo’nalishlari……………………....….24
XULOSA……………………………………………………………………29
GLOSSARY…………………………………………………………….…..31
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………….….34
KIRISH

Ma’lumki, psixologiya fanida aynan psixologik xizmat muammosiga bag’ishlangan va uning barcha yo’nalishlarini batafsil bayon etishga qodir ilmiy adabiyotlar yetarli bo’lmasa-da, bugungi kunda fan olamida va jamiyat taraqqiyotida psixologik xizmat muammosining zarurligini ko’rsata oluvchi va uning "metodologik ildizlarini" asoslab bera oluvchi ilmiy tadqiqodlarni alohida qayd etish mumkin.

Mazkur adabiyotlarni tahlil qilar ekanmiz, ulardagi psixologik xizmat metodologiyasiga taalluqli ayrim umumiy jihatlarni ijtimoiy psixologiya fani nuqtai nazaridan tadqiq qilishimizga to’g’ri keladi.
CHunonchi, barcha tadqiqotchilar ham ijtimoiy psixologiyaning metodologik tamoyillariga amal qilgan holda psixologik xizmat uchun muhim bo’lgan u yoki bu jihatni nazariy-ilmiy tarzda asoslab beradilar. Bular ichida psixologik xizmatning muvaffaqiyatli tashkil etilishi uchun muhim nazariy-ilmiy ahamiyat kasb etuvchi ijtimoiy psixologik vazifalarni aniqlashga qaratilgan tadqiqotlarni (G.M.Andreeva, B.D.Parigin, T.V.Snigireva, A.V.Filippov, P.N.SHixirev, V.A.Yadov) ta’kidlash joiz. O’zbekistonlik psixologlardan M.G.Davletshin, V.M.Karimova, B.R.Qodirov, G’.B.SHoumarov, E.G’.G’oziev, SH. R.Baratovlarni alohida qayd etish mumkin. Bu esa psixologik xizmatning bugungi kundagi ayrim dolzarb jihatlari, muammolari va uning yechimlari haqida o’ylashga, fikr mulohaza yuritishga va vazifalarni belgilab olishga nazariy-ilmiy va metodologik manba sifatida yordam beradi, deb o’ylaymiz. Ijtimoiy psixologiya metodologiyasi, tamoyillari va vazifalarini belgilashga qaratilgan tadqiqotlar mazmunida psixologik xizmat muammosining ham ma’lum ma’noda yashirinib yotganligini ko’ramiz.
Gap shundaki, har bir fanning rivojlanishi yangi dalillar asosida ilmiy yo’nalishni ochib beruvchi metodik qurilmalarning tuzilishi bilan bevosita bog’liqdir. CHunki, aniq metodologiya bo’lmagan sohada aniq amaliy natijalar ham bo’lmaydi. Zero, ijtimoiy psixologiya fanining yana bir muhim yangi vazifasi psixologik xizmat metodologiyasi bilan bog’liq nazariy, amaliy va empirik yo’nalishdagi tadqiqotlar ko’lamini belgilashning bugungi kungacha nechog’lik hal qilinayotganligini tahlil qilishga to’g’ri keladi. Bu borada psixologiya olamida hanuzgacha mukammal tarzda ishlab chiqilgan, rasmiy tarzda tan olingan yagona ilmiy yo’nalish yoki konsepsiyaning qabul qilinmaganligi ayon bo’lsa-da, ilg’or g’arb psixologlari, Markaziy hamdo’stlik Davlatlari psixologlari, O’zbekiston psixologlari tomonidan olib borilgan va olib borilayotgan (eksperimental izlanishlarga yo’l ochib berilayotgan) fan olami uchun o’ziga xos salohiyatga va nufuzga ega bo’lgan tadqiqotlar mavjudki, ular qaysidir jihati bilan psixologik xizmat modeli, uning psixologik himoya vositasi sifatidagi mohiyati, ahamiyati hamda ijtimoiy istiqbollari haqidagi ilmiy-amaliy tasavvurlarimizni shakllantirishga asos bo’lib xizmat qilishi mumkin. Ilmiy adabiyotlardan bizga ma’lum bo’lishicha, ijtimoiy psixologik xizmat metodologiyasining umumiy yo’nalishlari G’arb ijtimoiy psixologiya namoyondalari tadqiqotlarini quyidagicha izohlash mumkin: V.Vundtning 1900 yilda chop etilgan "Xalqlar psixologiyasi" nomli yirik (o’n tomlik) epik asari ijtimoiy psixologiya yo’nalishlarini yorqinlashtirishga xizmat qilib, inson ma’naviyati, madaniyati va mafkurasini o’rganishning murakkab tomonlarini ochib berdi.
Taniqli ingliz psixologi Vil’yam Makdugallning 1908 yilda yozilgan "Ijtimoiy psixologiyaga kirish" asaridagi "ijtimoiy xulq-atvor instinktlari" nazariyasi freydizmga qarshi o’laroq inson instinktlari va faoliyat uyg’unligini ta’minlash muammosini yoritishga ilk bor asos bo’lib xizmat qildi. Binobarin, E.Fromm, J.Sallivan kabi olimlar tomonidan guruhlar psixologiyasi nazariyasini yaratishga asos solindi. Bunda turli xil ijtimoiy psixologik treninglar orqali guruhdagi shaxslararo munosabatlar bilan bog’liq psixologik iqlimni kamol toptirish yo’llarining ilk bor ko’rsatilishi mehnat jamoalaridagi ijtimoiy psixologik xizmat vazifalarini belgilash uchun ma’lum darajadagi empirik ma’lumot sifatida xizmat qilishi mumkin.