O`zbekistonni rivojlantirish strategiyasi. Fuqarolik jamiyati asoslari

1.3. Жамоатчилик бошқаруви тизимини такомиллаштириш:

халқ билан мулоқотнинг самарали механизмларини жорий этиш;

жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг замонавий шаклларини ривожлантириш, ижтимоий шерикликнинг самарасини ошириш;

фуқаролик жамияти институтларини ривожлантириш, уларнинг ижтимоий ва сиёсий фаоллигини ошириш;

маҳалла институтининг жамият бошқарувидаги ўрни ва фаолияти самарадорлигини ошириш;

оммавий ахборот воситаларининг ролини кучайтириш, журналистларнинг касбий фаолиятини ҳимоя қилиш.

17. 
    O’zbekiston Respublikasi harakatlar strategiyasining 3-ustuvor yo’nalishini yoritib bering
    

3.1. Макроиқтисодий барқарорликни янада мустаҳкамлаш ва юқори иқтисодий ўсиш суръатларини сақлаб қолиш:

3.2. Таркибий ўзгартиришларни чуқурлаштириш, миллий иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини модернизация ва диверсификация қилиш ҳисобига унинг рақобатбардошлигини ошириш:

3.3. Қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва жадал ривожлантириш:

3.4. Иқтисодиётда давлат иштирокини камайтириш, хусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва унинг устувор мавқеини янада кучайтириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожини рағбатлантиришга қаратилган институционал ва таркибий ислоҳотларни давом эттириш:

3.5. Вилоят, туман ва шаҳарларни комплекс ва мутаносиб ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, уларнинг мавжуд салоҳиятидан самарали ва оптимал фойдаланиш

qishloq xujaligini jadal rivojlantirish va modernizatsiya qilish buyicha «2017-2021 yillarda O`zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yunalishi buyicha Harakatlar strategiyasi»da belgilangan chora-tadbirlar O`zbekiston Respublikasining viloyat, tuman va shaxdrlarni kompleks va mutanosib ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, ularning mavjud saloxdyatidan sa- marali va optimal foydalanish, xududlarda axolining uzgarib borayotgan ektiyojlarini tulik kondirishga erishish, xududiy korxonalar faoliyatiga zamonaviy innovatsion texnologiyalarni keng tatbik etish, xududiy rakobatdosh va xalqaro standartlarga javob beradigan sifatli maxsulotlar ishlab chiqarish, xududlarda ishlab chiqarish ixtisoslashuvni tugri tashqil etish va ekologik toza maxsulot ishlab chiqarishga utish, xududlarning tabiiy resurs saloxiyatidan okilona foydalanish mexanizmlarini takomillashtirishga, xududlardagi mavjud mineral-xom ashyo resurslari imkoniyatlarini tugri baxdlash va kazib olish xamda qayta ishlash borasida tejamkor texnologiyalarni joriy qilish, xududlarda kichik sanoat zonalarini tashqil etish mexanizmini yanada takomillashtirish va ishlab chiqarishning tulikssiklini amalga oshiruvchi tadbirkorlik sub’ektlari faoliyatini shakllantirish, xududlarda kichik sanoat zonalari xududida yangi investitsiyaviy loyixalarni amalga oshirishda tijorat banklarining ishtirokini kengaytirish, xududlarning turistik imkoniyatlarini qayta kurib chikish va xorijiy tajribalarga tayangan xolda, yangi xamda zamonaviy yoshlarbop turistik zonalarni bunyod etish, ichki turizmni rivojlantirish borasida davlat dasturlarini keng joriy qilish, xududlarda qishloq xujaligini ustuvor rivojlantirish asosida sanoatni qayta ishlash tarmokdarini rivojlantirishga erishishga xizmat qiladi.

18. 
    O’zbekiston Respublikasi harakatlar strategiyasining 4-ustuvor yo’nalishini yoritib bering
    

1. 
   Aholi bandligi va real daromadlarini izchil oshirish.
   
2. 
   Axolini ijtimoiy ximoya qilish va sog`liqni saqlash tizimini takomillashtirish, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish.
   
3. 
   Arzon uy-joylar barpo etish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish xamda modernizatsiya qilish.
   
4. 
   Ta`lim va fan soxasinin rivojlantirish.
   
5. 
   Yoshlarga oid davlat siyosatini takomillashtirish.
   

Mamlakatimizda axoli bandligini ta’minlash ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning ustuvor yunalishlaridan biri, xalq turmush darajasi va sifatini yuksaltirishning muxim sharti sifatida belgilangan.

Binobarin, yurtimizda xar yili milliy iqtisodiyotni barqaror rivojlanti- rish, xududlar buyicha mexnat resurslaridan yanada tulik va okilona foydalanish, axolining ijtimoiy muxofazasini ta’minlashga karatilgan tegishli dasturlar qabul kilinyapti.

Mexnat va Iqtisodiyot vazirliklari tomonidan ishlab chikilgan metodika asosida mexnat bozorida vaziyat murakkab bulgan tuman va shaxarlar ruyxati aniklanadi, unga muvofik axoli bandligi dasturlarining manzilli ruyxatlari, kichik sanoat zonalari, xizmatlar soxasini rivojlantirish, chorvachilik, parrandachilik va issikxona xujalik- larini barpo etish, kasb-xunar kollejlari va oliy ukuv yurtlari bitiruvchilari uchun «start-ap» loyixalarini amalga oshirishga mikrokreditlar va lizing asosida ishlab chikarish vositalarini ajratish ishlari amalga oshiriladi Taraqqiyotimizning bugungi bosqichida ijtimoiy soxaning axoliga majburiy ijtimoiy kafolatlarni ta’minlash, axolining extiyojmand katlamlarining ijtimoiy ximoyasini xamda keksalar va imkoniyati cheklangan shaxslarni davlat tomonidan qo`llab - quvvatlashni kuchaytirish, ijtimoiy xizmat kursatishni yaxshilash, axoliga ijtimoiy xizmatlar kursatishda davlat-xususiy sherikligini rivojlantirish masalalariga e’tibor karatilmokda.

Bundan tashkari, xodimlar va ularning oila a’zolarini sog`lomlashtirish va dam olishini tashkil etish maksadida kasaba uyushmalari tizimidagi «Oktosh» sanatoriysida, «Zomin» sanatoriysida yotok binolarini kurish; Surxondaryo viloyatidagi «Termiz mar- varidi» sanatoriysini kapital ta’mirlash va rekonstruksiya qilish; Namangan viloyati «CHodak» kishlok fuqarolar yiginida dam olish uyini kurish ishlarini amalga oshirish uchun yil davomida Kasaba uyushmalari mablaglari xisobidan 17 milliard 810 million sum yunaltirilmokda. Bunda asosiy e’tibor, ayollar va bolalarni sog`lomlashtirish va dam oldirish samaradorligini oshirishga karatiladi.

mustaqillik yillarida mamlakatimizda o`zluksiz ta’lim tizimi jaxon talablari darajasida, yuksak ma’naviyat zaminida kurilib, davlat ta’lim stan- dartlari va tegishli ta’lim dasturlari bilan ta’minlandi. Uzluksiz ta’lim tizimi umumdavlat dasturlari, maktabgacha tarbiya, boshlangich, umumiy va maktabdan tashkari ta’lim asosida amalga oshirilmokda.

Endilikda o`zluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, malakali kadrlar tayyorlash siyosatini rivojlantirish xamda uning moddiy-texnik bazasini mustaxkamlash borasida kilinayotgan ishlar muxim axamiyat kasb etadi. Maktabgacha ta’lim sifatini yuksaltirish, umumiy urta ta’lim sifatini oshirish, fanlarni chukurlashtirilgan tarzda urganishga yangicha yondashuv yuksak taraqqiyot garovi xisoblanadi. Kasb-xunar kolleji talabalarini bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradigan mutaxassisliklar buyicha tayyorlash xamda ishga joylashtirish davlatimiz va jamiyatimiz, maxalliy xokimiyatlarning e’tibor markazida turibdi.

19. 
    O’zbekiston Respublikasi harakatlar strategiyasining 5-ustuvor yo’nalishini yoritib bering
    

• 
  Xavfsizlik, diniy bag`rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash soxasidagi ustuvor yunalishlar.
  
• 
  Chuqur o`ylangan, o`zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat sohasidagi ustuvor yunalishlar
  

.

Millatlar mavjud ekan, ular urtasida o`zaro munosabatlar xam buladi. Shunday ekan, bugun globallashuvning bu jarayonga utkazayotgan salbiy ta’sirining oldini olish xakida bosh kotirish va samarali mexanizmlarni topish o`z mustakilligini, erkini, o`ziga xosligini kadrlashga kodir bulgan barcha millatlar oldida turgan eng dolzarb vazifa xisoblanadi.

Mamalakatimizda xam millatlararo totuvlikni ta’minlash orkali tinchlik va xamjixatlikni mustaxkamlab borish goyasi davlatimiz birinchi raxbarlarining doimiy dikkat markazida bulib kelgan. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev keyinchalik barchanutk va ma’ro`zalarida tinchlikni ta’minlash, millatlar va dinlararo totuvlik muxitini kullab-kuvvatlash, din nikobidagi ekstremizm va terrorizmga karshi ayovsiz kurash masalalarini asosiy tamoyil sifatida olga surib kelmovda.

«Bag`rikenglik» tushunchasi ilmiy faoliyat va ijtimoiy xayotning turli soxalari, jumladan, siyosat va siyosatshunoslik, sotsiologiya, falsafa, iloxiyot, ijtimoiy axlok, kiyosiy dinshunoslik kabi fanlar doirasida keng istifoda etiladi. Lotincha «tolerare», ya’ni «chidamok», «sabr kilmok» ma’nosini anglatgan «tolerantlik» so`zi, asosan biror narsani, o`zgacha fikr yoki qarashni, o`z shaxsiy tushunchalaridan qatiy nazar, imkon qadar bag`rikenglik va chidam bilan qabul kilishni anglatadi. Xususan, ushbu tushuncha deyarli barcha tillarda bir xil yoki bir-birini tuldiruvchi ma’no kasb etib, «chidamlilik», «bardoshlilik», «tokatlilik», «o`zgacha qarashlar va xarakatlarga xurmat bilan muno- sabatda bulish», «muruvvatlilik», «ximmatlilik», «kechirimlilik», «mexribonlik», «xamdardlik» kabi ma’nolarga ega.

Bag`rikenglikning muxim yunalishlaridan biri «diniy bagrixenglik»dir. Turli din vakillari e’tixodidagi mavjud farxlardan xat’i nazar, ularning yonma-yon, o`zaro tinch-totuv yashashi xamda xar bir diniy ta’limotga xurmat bilan xarashni anglatadigan mazkur tushuncha, xar kim o`z e’tixodiga amal xilishda erkin bulgani xolda, bu xuxuxxa boshxalar xam ega ekanini e’tirof etishini nazarda tutadi. «Bag`rikenglik tamoyillari deklaratsiyasi»da ta’kidlanganidek, «Bag`rikenglik bulmasa, tinchlik bulmaydi, tinch- liksiz esa taraщiyot va demokratiya bulmaydi».

O`zbekistonning zamonaviy tashqi siyosati faol, tashabbuskor va pragmatik tashqi siyosiy kurs olib borishni xamda yo`zaga kelayotgan xavf-xatarlarga o`z vaqtida va adekvat javob choralari k)fib, ularni okilona echishni talab etadigan XXI asrning uta shiddat bilan o`z- garib borayotgan xalkdro-siyosiy vokeliklarini inobatga olgan xolda kurilmokda.

Mamlakatimizning xalkaro munosabat- larini tulakonli sub’ekti sifatidagi urni va rolini yanada kuchaytirish xamda milliy va mintakaviy xavfsizlikni ta’minlash, yurtimiz iqtisodiyotining barkaror va tez sur’atlar bilan usishi, uning ochik, demokratik davlat kurish yulida jadal siyosat olib borishi va rivojlangan davlatlar safidan munosib urin egallashi bugungi kunda tashqi siyosat soxdsidagi asosiy maksaddir.

O`zbekistonning jaxon xamjamiyatiga tabora chuqurroq kirib borishini ta’minlaydi. Shu asosda xar tomonlama o`zaro manfaatli xamkorlik Chuqurlashib boradi. Ayni paytda bu vazifalarning samarali xal etilishi O`zbekistonning jaxon xamjamiyatidagi mavkeini, siyosiy va iqtisodiy saloxiyatininamoyon kiladi.

Prezident Sh.Mirziyoevning davlatlararo va mintakaviy masalalarni xal kilishda yakin kushni mamlakatlar bilan xamkorlikni yanada Chuqurlashtirish, xalkaro va mintakaviy tashqilotlar bilan munosabatlarni yangi boskichga kutarish borasidagi sa’y-xarakatlari O`zbekiston davlatining tashqi siyosatidagi muxim tamoyil sifatida ko`zga tashlanayotgani ayniksa e’tiborlidir.

20. 
    Sudyaga nisbatan kim jinoyat ishi qo’zg’atishi mumkun va sudyaning vakolarlari haqida yozning
    

sudyaga nisbatan jinoyat ishi fakat O`zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan qo`zgatilishi mumkin. Sudya O`zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining yoki O`zbekiston Respublikasi Oliy xujalik sudi Plenumining roziligisiz jinoiy javobgarlikka tortilishi, xibsga olinishi mumkin emas.

Sudyalar mustakilligining asosiy kafolatlari «Sudlar to`g`risida»gi Qonunda mustaxkamlangan. Krnunning 67-moddasiga binoan:

ularni qonunda belgilangan tartibda sudyalikka saylash, tayinlash va sudyalik- dan ozod qilish;

ularning daxlsizligi;

qaror chikarish chogida sudyalar maslaxatining sir tutilishi va uni oshkor qilishni talab etishning takiklanishi;

sudga xurmatsizlik yoki muayyan ishlarni xal qilishga aralashganlik, sudyalar daxlsizligini bo`zganlik uchun javobgarlik;

sudyaga davlat xisobidan uning yuksak makomiga munosib moddiy va ijtimoiy ta’minot berish ta’minlanadi.

21. 
    “Xabeas Korpus” haqida ma’lumot bering.
    

«Xabeas korpus akt» - yuridik koidasi dastlab XV asrda Buyuk Britaniyada paydo bulgan bulib, keyinchalik o`z tarrakkiyoti jarayonida Angliya Parlamenta tomonidan 1679 yil 26 mayda qabul qilingan qonunda mustaxkamlab kuyilgan. SHuni aytish kerakki, «Xabeas korpus» instituta inson xuquqi bilan boglik qator xalqaroo xuquqiy xujjatlarda xam o`z aksini topgan. Xususan, 1948 yil 10 dekabrda qabul qilingan Inson xuquqlari umumjaxon deklaratsiyasining 8-moddasida «xar bir inson unga Konstitutsiya yoki qonun orqali berilgan asosiy xuquqlari bo`zilgan xollarda nufo`zli milliy sudlar tomonidan bu xuquqlarning samarali tiklanishi xuquqiga ega» ekanligi mustaxkamlab kuyilgan.

«Xabeas korpus» institutining O`zbekiston Respublikasi jinoyatlarni kurib chiqish protsessiga boskichma-boskich joriy qilinishi sudga kadar ish yuritishda fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlarda mustaxkamlab kuyilgan xuquq va erkinliklari daxleiz- ligini, ulardan sud qarorisiz maxrum qilishga yoki ularni cheklab kuyishga xech kim xakli emasligini mustaxkamlovchi konstitutsiyaviy prinsipni tulik amalga oshirish imkonini beradi.

22. 
    O’zbekiston Respublikasi Prezidenti virtual qabulxonasi faoliyati haqida yozing.
    

utgan yilning 24 sentyabridan boshlab dastlab Bosh vazir, keyinchalik O`zbekiston Respublikasi Prezidenta virtual qabulxonasi faoliyat kursatib kelmoqda.

Chunki, qisqa davr ichida mamlakatimiz xududining eng olis joylaridan tortib, poytaxtimiz Toshkent shaxrigacha turli-tuman masalalarda yigilib kolgan muammolar tezkorlik bilan xal etilmokda. Fikrimizni kuyidagi rakamlar xam tasdikdaydi, xususan, 2017 yilning 20 fevraliga kadar Virtual qabulxonaga jami 509122 ta murojaat qilingan va bugungi kunda ushbu murojaatlardan 436408 tasi kurib chikilgan.

O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 28 dekabrda qabul kilgan «Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari bilan ishlash tizimini tubdan takomillashtirishga doyr chora-tadbirlar to`g`risida»gi farmoni ana shunday masalalarni xal etishning zamonaviy usullarini xayotimizga tatbik etishni nazarda tutishi bilan axamiyatli.

Shu maqsadda farmon bilan O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Xalq qabulxonasi, Korakalpogiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shaxrida, shuningdek, xar bir tuman va shaxarda O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Xalq qabulxonalari va O`zbekiston Respublikasi Prezidentining virtual qabulxonasi tashkil etilishi belgilab qo`yildi.

Ta’kidlash lozimki, bu axolining eng dolzarb muammolarini xal etish imkonini beradi, davlat xokimiyati va boiщaruvi, xujalik boshkaruvi organlari, barcha daraja- dagi xokimliklar bilan fuqarolar urtasidagi xamkorlikning samarali mexanizmini yaratishga asos buladi. Fuqarolarning xuquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatla- rini tulakonli ximoya etish imkoniyatlari kengayadi. Murojaatlar bilan ishlash sifati yangi boskichga kutariladi. Murojaatlarni e’tiborsiz koldirish, ularning «yukolib» kolishi, sansalorlik, murojaatni kuyi idoralarga kaytarib yuborish va boshka shu kabi xolatlarning oldi olinadi.

23. 
    “Sudlar to’g’risida”gi qonun haqida ma’lumot bering.
    

Sudyalar mustakilligining asosiy kafolatlari «Sudlar to`g`risida»gi Qonunda mustaxkamlangan. Krnunning 67-moddasiga binoan:

ularni qonunda belgilangan tartibda sudyalikka saylash, tayinlash va sudyalik- dan ozod qilish;

ularning daxlsizligi;

qaror chikarish chogida sudyalar maslaxatining sir tutilishi va uni oshkor qilishni talab etishning takiklanishi;

sudga xurmatsizlik yoki muayyan ishlarni xal qilishga aralashganlik, sudyalar daxlsizligini bo`zganlik uchun javobgarlik;

sudyaga davlat xisobidan uning yuksak makomiga munosib moddiy va ijtimoiy ta’minot berish ta’minlanadi.

SHuningdek, ushbu Qonunning 69-moddasiga muvofiq sudyalarning odil sudlovni amalga oshirish borasidagi faoliyatiga aralashishga yo`l quyilmaydi.

Sudlarni yanada ixtisoslashtirish, sud apparatini mustaxkamlash. Mustaqillik yillarida mamlakatimizda sud-xuquq soxasida amalga oshirilgan isloxotlar sud xokimiyatining fuqarolarning xuquq va qonuniy manfaatlarini ximoya qilish borasidagi roli va axamiyatini oshirishga xizmat kildi. Sud tizimining demokratik asoslarini islox qilish va yanada chukurlashtirish, sud ishlarining adolatli va o`z vaqtida kurib chiqilishini ta’minlash, fuqarolarning shaxeiy, siyosiy, iktisodiy, ijtimoiy xuquq va erkinliklarini ximoya qilish kafolatlarini yanada kuchaytirish xamda sudlarning ixtisoslashuvini amalga oshirishga karatilgan normativ-xuquqiy baza yaratildi.

24. 
    Harakatlar strategiyasining 2.3 bandini yoritib bering
    

Ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xujalik qonunchiligini takomillashtirish, jinoyatchilikka qarshi kurashish va xuquq buzarliklarning oldini olish tizimini takomillashtirish.

Jinoyat va jinoyat-protsessual qonunchiligini takomillashtirish va libe- rallashtirish, aloxida jinoiy kilmishlarni dekriminallashtirish, jinoiy jazolar va ularni ijro etish tartibini insonparvarlashtirish. «Harakatlar strategiyasi»ning 2.3. bandida ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xujalik qonunchiligini takomillashtirish belgilangan bulib, unda ushbu qonun xujjatlariga bir qator o`zgartish va kushimchalar kiritish nazarda tutilgan. Jumladan, Jinoyat va jinoyat- protsessual qonunchiligini takomillashtirish va liberallashtirish, aloxida jinoiy kilmishlarni dekriminallashtirish, jinoiy jazolar va ularni ijro etish tartibini insonparvarlashtirish kabi muxim vazifalar belgilangan.

Mazkur vazifa doirasida inson xuquq va erkinliklarini ta’minlashning shaf- fofligi xdmda samaradorligini oshirish, iktisodiyotning rivojlanish xolati, zamonaviy talablardan, xalqaroo standartlardan kelib chiqqan xolda, shuningdek, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng jalb etishni nazarda tutgan xolda, «Jinoyat va jinoyat-protsessual qonunchilikni takomillashtirish buyicha 2018-2021 yillarga muljallangan Konsepsiya» loyixasini ishlab chiqish rejalashtirilgan. Unda: