UDK:811.8 Bekzod FARMONOV, Toshkent amaliy fanlar universiteti dotsenti v.b., f.f.f.d, PhD E-mail:b2dna1517@gmail.com O‘zMU dotsenti I.O‘sarov taqrizi asosida INGLIZ TILIDAGI RELYEFONIMLARNING SEMANTIK TUZILISHI Annotatsiya
Ushbu maqolada ingliz tilidagi relyefonimlar orasida umumiste’mol so‘z bo‘lish bilan birga geografik termin bo‘ladigan
leksemalar anchani tashkil etadi. Ingliz tilidagi relyefonimlarning integral va differensial semalari aniqlanib, ularni tepalik,
tekislik va pastlik semalarini anglatuvchi guruhlarga ajratilgan.
Kalit so‘zlar: Daryo, ko‘l, botqoq, tog‘, balandlik, earth, mountain, desert.
SEMANTIC STRUCTURE OF RELIEF PHONEMES IN ENGLISH Annotation
In this article, among relief phonemes in the English language, there are a lot of lexemes, which are both common words and
geographical terms. Integral and differential patterns of relief names in the English language are determined and divided into
groups representing hill, plain and lowland patterns.
Key words: River, lake, swamp, mountain, height, earth, mountain, desert
СЕМАНТИЧЕСКАЯ СТРУКТУРА РЕЛЬЕФНЫХ ФОНЕМ В АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ Аннотация
В данной статье среди рельефных фонем английского языка очень много лексем, являющихся как
общеупотребительными словами, так и географическими терминами. Выявлены интегральные и дифференциальные
модели названий рельефа в английском языке, которые разделены на группы, представляющие модели холмов, равнин и
низменностей.
Ключевые слова: Река, озеро, болото, гора, высота, земля, гора, пустыня.
Kirish. Zamonaviy dunyoni geografik nomlar,
atamalar va relyefonimlarsiz tasavvur qilish qiyin. Jahon
tilshunosligida, shu jumladan rus tilshunosligida ham semema
hamda unga bog‘liq lingvistik masalalar xususida qator ilmiy-
tadqiqot ishlari amalga oshirilgan[1]. O‘zbek tilshunosligida
Sh.Bobojonov semema, uning nutqiy voqelanishi va izohli
lug‘atdagi talqinini monografik planda tadqiq etgan[2].
Masalaning o‘zbek tilshunosligida o‘rganilishi haqida
Sh.Bobojonov shunday deydi: “... ularda ham semema
mohiyati to‘la oydinlashtirilmagan: uning nutqiy ma’noga
dialektik munosabati, bir umumiylikka birlashuvchi birdan
ortiq sememaning o‘zaro aloqadorligi, ya’ni hosila
sememalardagi semik siljishlar masalasi yechilmasdan
qolmoqda. Shuningdek, lingvistik lug‘atlarda ham semema
atamasining alohida leksikografik definitsiyasiga ega emasligi,
uning leksik ma’no bilan aynan tenglashtirilishi[3] masalani
murakkablashtiradi va u lug‘aviy ma’no bilan ma’nodoshlik
munosabatida, degan tasavvur uyg‘onishiga sabab bo‘ladi.
Ammo barcha til hodisalarida bo‘lgani kabi, lug‘aviy birliklar
semantikasida ham lisoniy va nutqiy birliklarni farqlash
zaruriyati lison va nutq aloqadorligining uzluksizligi va
izchilligini ta’minlovchi omillardan biri bo‘lgan nutqiy
hodisalarning
lisoniylashuvi
jarayonini
aniqlash
bilan
bog‘liqdir”.
