Parametrlarini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi tizimlarining struktura va
Yüklə 41,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Amaliy 1-2 parametrlarini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi tizimlarining struktura va (4 soat) Mikroprotsessor MP bu funktsional tugallangan, programma orqali boshqariladigan qurilmadir. MP arifmetik logik-qurilmadan, boshqaruvchi qurilmadan, ichki registrlar va interfeys vositalaridan (ALQ, BQ, registrlarni bir-biri bilan va tashqi apparatlar bilan tuzilgan. MP elektron elementlari yuqori integratsiyalangan bitta yoki bir qancha integral sxemada tayyorlangan qurilmadir. ishlashini amalga oshiradi, xotira qurilmasiga kirish-chiqish va boshqa tashqi qurilmalarga murojaat qiladi (1.1-rasm). bildiradi. MP oddiy protsessorlarga nisbatan narxining pastligi, energiyani kam ustahkamligi bilan farq qiladi.[1,2]. 1.1- sxemalarda bajarilgan. Aniqroq qilib aytganda, MP bu programmalashtiriladigan qayta ishlay oladigan va boshqa vazifalarni amalga oshiraoladigan qurilmadir. Shu tufayli u universal KIS ga aylandi. Katta integral sxemali MP ga xotira qurilmasi, interfeys va kirish/chiqishni boshqaruvchi bir nechta almashuvchi platalardan biriga bitta yoki bir nechta KIS joylashtirib tugallangan boshqaruvchi qurilma yoki berilgan qiymatlarni qayta ishlaydigan kontroller olinadi. Mikroprotsessor kompyuterning eng asosiy qurilmasi hisoblanadi. U asosiy arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni, hisoblash jarayonini bajaradi va kompyuterni barcha qurilmalarining ishini boshqaradi. (CPU Central Processing Unit).[7,10]. arifmetik-mantiqiy qurilma; berilgan va adreslar shinasi; registrlar; buyruqlar hisoblagichi; KESH (juda tezkor xotira 8-512 MB); essori. jihatdan mikroprotsessor bir necha mm 2 da maydondan iborat kichkina iboratdir. Ushbu plastinka protsessorning barcha funktsiyalarini bajaradi. Kristall plastinka odatda plastmassa yoki keramikadan parallel ishlaydigan protsessorlar mikroprotsessor 1971 yilda Intel (AQSH) firmasida ishlab chiqarilgan va u mikroprotsessor 4004 deb atalgan. Hozirgi paytda yuzlab xildagi mikroprotsessorlar ishlab chiqarilgan, lekin ularning eng mashxurlari Intel va AMD. Hisoblash texnikasi vositalari uzluksiz (analog) va raqamli turlarga ajratilgan b Raqamli xisoblash texnikasiga asoslangan vositalar yordamida esa nazariy jixatdan istalgan aniqlikka erishish mumkin. Buning uchun qayta ishlanadigan axborot razryadlari sonini kerakli aniqlikkacha uzaytirish zarur. Katta razryadli nisbatan pasayishiga olib keladi. Zamonaviy MP va mikrokon`rollarlar 8, 16 , 32 va 64 razryadli axborotlarni real vaqt rejimiga yakin tezkorlikda qayta ishlash imkoniyatini beradi. Shu sababli ancha keng. Raqamli xisoblash tex mantiqqa ega vositalar. Belgilangan mantiqqa ega vositalar cheklangan apparat strukturasiga ega va fakat ma`lum bir yoki vazifaga moslashtirish imkoniyati cheklangan. Shu sababli xar bir yangi masala darajasining yuqoriligi va narxining arzonligi bilan xarakterlanadi. Programmalashtiriladigan mantiqqa ega vositalar universal strukturaga ega algoritmini qurish va uni amalga oshiruvchi programmani tuzib ishga tushirish yetarlidir. MPlar va ular asosidagi qurilmalar ikkinchi guruxga mansub. Mikroprotsessor deb blan boshqariladigan va konstruktiv jixatdan bir yoki bir nechta katta integral sxemalarga asoslangan qurilmaga aytiladi. Mikroprotsessor komplektlarining klassifikatsiyasi. sistemalarini lo belgilangan vazifasi; razryadlari soni va ularni kengaytirish imkoniyati; komandalar sistemasi; ishlab chiqarish texnalogiyasi; tezkorligi; zarur tok, kuchlanish, quvvat ta`sirlarga chidamliligi; konstruktiv nuqtai nazardan korpusining turi va boshqalar. larining sinflarga - Intel: 8080,286,386,486, Pentium protsessorlari, AVR mikrokontrollerlari va x.k.) (580,588,1801,1810, Intel: 8080,286,386,486,Pentium va x.k.), xamda bir kristalli mikro-EHMlarga (1816,1813,1815,1823 seriyalardagi MPlar, AVR Seksiyali va bir kristalli MPlarning asosiy farqi quyidagilardan iborat: 6) 5) P va P universal maxsus Seksiyali MPK Bir kristalli MEXM va MK Bir kristalli MP 2 4 8 12 16 24 32 unipolyar bipolyar injeksion n- P - P KM P ESL I 2 L Belgilangan komandalar sistemasiga ega sistemasiga ega metal-keramika korpussiz plastmassa Umumlashgan shinali Taqsimlangan shinali 1) 2) 3 )razryadlar soniga 4) 7) 64 1.2 rasm. P va PK-larning klassifikatsiya grafigi 1. Operasion qism va boshqarish qismi seksiyali MPlarda aloxida-aloxida kristallarda, bir kristalli MP va mikro-EHMlarda esa bitta kristalda joylashgan. 2. Komandalar sistemasi bir kristalli MPlarda cheklangan songa ega, seksiyali MPlarda esa loyxalovchi tomonidan tuziladi. 3. Protsessorning razryadlari soni bir kristalli MP va mikro-EHMlarda cheklangan, seksiyali MPlarda esa markaziy protsessor elementlardan ibort seksiyalarni parallel ulash orqali kerakli razryaddagi protsessorlarni loyixalash mumkin. MP va MPKlar ishlab chiqarish texnalogiyalarining bir qator turlari mavjud b Masalan: a) unipolyar tranzistorlarga asoslangan texnalogiyalar (n-MOP, p- MOP, KMOP) - kristalda joylashgan elementlar zichligining yuqoriligi, kam quvvat talabligi, narxining arzonligi bilan xarkte ta`sirchan, nisbatan tezkorligi past; b) bipolyar texnologiyadagi (TTL, TTLSh, ESL) qimmat; v) injeksion Komandalar formati bir kristalli MP va mikro- seksiyali MPlarda esa mikrokomanda formatini va komandalar sonini loyixalovchi shakillantiradi. Mikroprotsessorli sistemaning umumlashtirilgan strukturasi. Xar qanday boshqarish va xisoblash qurilmalarida yoki sistemalarida uch turdagi sigrallar oqimi mavjud: ma`lumotlar, adreslar va boshqarish signallari. Bu signallar oqimini ta`minlovchi shinalar strukturasiga k adreslar yagona shina orqali uzatiladi. Bu shinaning vazifasi ma`lumotlar va adreslar li MPlarda xar bir turdagi signallar uchun aloxida shina nazarda tutilgan. Dastlabki MPlarda xar bir turdagi signallar uchun aloxida-aloxida shinalar nazarda turilgan. 1.3 - rasmda ajratilgan shinali MP uchun shinalar sxemasi keltirilgan: 1.3-rasm. Ajratilgan shinali MP sxemasi. 16 va undan ortiq razryadli MPlar ishlab chiqarilishi bilan MP katta integral sxemasidagi chiqishlar soni k pligini va MPlarning tezkorligi oshganligini inobatga adreslar va ma`lumotlar shinalari funksiyalarini yagona shina (chiqishlar gruxi) orqali amalga P BS BSh- boshqarish shinasi Sh- Sh- adreslar shinasi Bu shinaning funksiyasi adres va ma`lumotlar 1.4-rasmda umumlashtirilgan adreslar va ma`lumotlar shinasiga ega MP va bu shinani ajratish imkoniyatini beruvchi adreslar va ma`lumotlar buferlarining ulanish sxemasi keltirilgan: MPli boshqarish sistemasida xisoblash jarayoni MP blokida amalga oshirilsa, programmalar va turli ma`lumotlar xotira blokida saqlanadi. Operator alarga - hi mumkin. MPli boshqarish sistemasining umumlashtirilgan strukturasi 1.5 rasmda keltirilgan: P B -umumlashtirilgan chiqishlari 1.4 -rasm. shinalar taqsimoti sxemasi. BS P IXB Klav. Ind. I B B DUK TXK BOI IG B Sh Sh BSh 1.5 - rasm. MPli boshqarish sistemasining umumlashtirilgan strukturasi. MP blokida M/A - umumlashtirilgan ma`lumotlar va adreslar chiqishlari, BS-boshqarish signallari chiqishlari, TIG-takt impul`slari generatori, MB va AB - ma`lumotlar va adreslar buferlari, ADsh- adreslar deshifratori, IXB- ichki xotira bloki(katta integral sxemalarda quriladi), OI- rfeysi, BOI- boshqarish ob`ekti interfeysi, DUK- darajali uzilishlar kontrolleri, TXK- xotiraga t -t t qilish kontrolleri, TXB- tashqi xotira bloki, T- taymer, Klav.-klaviatura, Ind.- indikatsiya. ATMEGA 8A 1. Atmega 8 mikrokontrolleri bilan tanishish. 2. Mikrokontroller oyoqchalari vazifalari bilan tanishish. 3. Mikrokontroller portlari bilan tanishish. 4. Mikrokontrollerni dasturlashda ishlatiladigan dasturlarni topish. Nazorat savollari 1. Mikroprotsessorga umumiy xarakteristika bering va ularni ishlatish sohalarini ayting. 2. MikroEXM ga umumiy xarakteristika bering va ularni ishlatish sohalarini ayting. 3. Seksiyali MP ga umumiy xarakteristika bering va ularni ishlatish sohalarini ayting. 4.Sanoq sistemasi nima? 5. sanoq sistemalari ishlatiladi. Yüklə 41,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|