Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz



Yüklə 7,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/77
tarix29.11.2016
ölçüsü7,66 Mb.
#453
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   77

Qusar kompleks sort-

sınaq məntəqəsi 

(VIII.Böyük v

ə Kiçik  Qafqazın alçaq dağlıq zonası) 

   


Qusar taxılçılıq sort-sınaq məntəqəsi adı ilə 1937-ci ildə Qusar rayonu, Hil 

k

əndi ərazisində yaradılıb. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 22 may 1997-ci il tarixli 



133 nömr

əli əmri ilə Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə Dövlət 

Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla “Qusar kompleks sort-sınaq  məntəqəsi” 

adlandırılıb. 

Qusar rayonunun keçmi

ş Lenin adına sovxozunun ərazisindən  20,0 hektar 

torpaq sah

əsi Qusar taxılçılıq sort-sınaq məntəqəsinə təhkim olunub.  

Sort-

sınaq  məntəqəsinin  əsas məqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərinin yeni 



yaradılmış sort və hibridlərinin sınağını keçirməkdir. Məntəqədə hər il dənli taxıl, 

paxlalı, qarğıdalı və s. bitkilərin orta hesabla 40-xa yaxın sort-sınaq işləri həyata 

keçirilir. 

 


 

Qusar meyv



əçilik sort-sınaq məntəqəsi 

(IV.Samur-

Şabran suvarılan ovalıq zonası) 

 

Qusar meyv



əçilik, suvarma sınaq məntəqəsi 1958-ci ildə Qusar rayonunun 

B

ədir-Qala kəndində, Qusar toxumçuluq sovxozu ərazisində  yaradılıb.  Kənd 



T

əsərrüfatı Nazirliyinin 22  may 1997-ci il tarixli 133 nömrəli əmri ilə Seleksiya 

Nailiyy

ətlərinin  Sınağı  və  Mühafizəsi üzrə  Dövlət  Komissiyasının  tabeçiliyində 



olmaqla “Qusar meyv

əçilik sort-sınaq məntəqəsi” adlandırılıb. 

Qusar rayonunun keçmiş Toxumçuluq sovxozunun ərazisindən  35,0 hektar 

(18 hektar meyv

ə  bağı,  17  hektar  əkin yeri) Qusar meyvəçilik sort-sınaq 

m

əntəqəsinə təhkim olunub. 



Sort-

sınaq  məntəqəsinin  əsas məqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərinin yeni 

yaradılmış  sort  və  hibridlərinin  sınağını  keçirmək, müxtəlif meyvə  bitkilərinin 

sortlarının,  kolleksiya  bağının  və  genetik  ehtiyatların  öz  təbii yerində  qorunub 

saxlanması  və  seleksiya məqsədilə  istifadəsini təmin etməkdən ibarətdir. 

M

əntəqədə  hər il orta hesabla 50-dan  artıq  sort-sınaq  işləri həyata keçirilir. Hal-



hazırda Qusar meyvəçilik sort-sınaq məntəqəsində almanın 48, armudun 9, gilasın 

13 sortu mövcuddur.  

 

L

ənkəran subtropik sort-sınaq məntəqəsi 

(V.L



ənkəran zonası-düzən ərazilər) 

 

L



ənkəran  çay  sınaq  məntəqəsi  adı  ilə  ilk dəfə  1948-ci ildə  maşın-sınaq 

t

əcrübə təsərrüfatında  yaradılıb.  Kənd Təsərrüfatı  Nazirliyinin  22  may  1997-ci il 



tarixli 133 nömr

əli əmri ilə Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə 

Dövl

ət  Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla  “Lənkəran subtropik sort-sınaq 



m

əntəqəsi” adlandırılıb 

L

ənkəran rayonunun “Şürük” təcrübə təsərrüfatının ərazisindən 7,07 hektar 



torpaq sah

əsi Lənkəran subtropik sort-sınaq məntəqəsinə təhkim olunub. 

Sort-

sınaq məntəqəsinin əsas məqsədi kənd təsərrüfatı bitkilərinin, xüsusilə  



subtropik meyv

ə  bitkilərinin  yeni  yaradılmış  sort  və  hibridlərinin  sınağını 

keçirm

ək, müxtəlif meyvə  bitkilərinin  sortlarının,  kolleksiya  bağının  qorunub 



saxlanması  və  mühafizəsini təmin etməkdən ibarətdir. Məntəqədə  hər il orta 

hesabla subtropik meyv

ə bitkilərinin 8 sort-sınaq işləri həyata keçirilir. Hal-hazırda 

L

ənkəran subtropik sort-sınaq  məntəqəsində  çoxillik  əkmələrin 18 sortu, o 



cüml

ədən feyxoanın 11, kivinin 2 və çayın 3 sortu mövcuddur. 

 

L

ənkəran tərəvəzçilik sort-sınaq məntəqəsi 

(V.L



ənkəran zonası-düzən ərazilər) 

 

L

ənkəran tərəvəzçilik, bostan bitkiləri, suvarma sınaq məntəqəsi adı altında 



1969-cu ild

ə  yaradılıb  (1957-ci ildə  Saatlı  sınaq,  1958  və  1963 Lənkəran  sınaq 

m

əntəqəsidən köçürülüb). Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 22 may 1997-ci il tarixli 



133 nömr

əli əmri ilə Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə Dövlət 



 

Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla  “Lənkəran tərəvəzçilik sort-sınaq 



m

əntəqəsi” adlandırılıb. 

L

ənkəran rayonunun keçmiş Daşdalıqjar sovxozunun ərazisindən 3,0 hektar 



torpaq sah

əsi Lənkəran tərəvəzçilik sort-sınaq  məntəqəsinə  təhkim  olunub.  Əsas 

m

əqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərininin, xüsusilə  tərəvəz bitkilərinin yeni 



yaradılmış sort və hibridlərinin sınağını keçirməkdir. Məntəqədə hər il orta hesabla 

20-d


ən artıq sort-sınaq işləri həyata keçirilir. 

 

Naxçıvan kompleks sort-sınaq məntəqəsi 



(IX.Araz

ətrafı suvarılan düzən- zonası) 

 

Naxçıvan taxılçılıq, suvarma sınaq məntəqəsi 1938-ci ildə Naxçıvan sovxoz-

texnikumun 

ərazisində yaradılıb. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 22 may 1997-ci il 

tarixli 133 nömr

əli əmri ilə Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə 

Dövl

ət  Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla “Naxçıvan  kompleks  sort-sınaq 



m

əntəqəsi” (Babək rayonu, Şıxmahmud kndi) adlandırılıb. 

Bab


ək  rayonunun  Şıxmahmud  kəndində  fəaliyyət göstərən Dövlət 

Toxumçuluq t

əsərrüfatının ərazisindən Naxçıvan kompleks sort-sınaq məntəqəsinə 

26,2 hektar  torpaq sah

əsi təhkim olunmuşdur. Hər il sort-sınaq məntəqəsində dənli 

ta

xıl və paxlalı bitkilərin 30-dan artıq sort-sınaq işləri həyata keçirilir. 



 

Naxçıvan meyvəçilik sort-sınaq məntəqəsi 

(IX.Araz

ətrafı suvarılan düzən- zonası) 

 

Naxçıvan meyvəçilik, üzümçülük, suvarma sınaq məntəqəsi adı ilə 1958-ci 

ild

ə  Naxçıvan  şəhərində  Arazın  sahilində  Zeynəddin kəndində, üzümçülük 



sovxozunda yaradılıb. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 22 may 1997-ci il tarixli 133 

nömr


əli  əmri ilə  Seleksiya Nailiyyətlərinin  Sınağı  və  Mühafizəsi üzrə  Dövlət 

Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla “Naxçıvan  meyvəçilik sort-sınaq 



m

əntəqəsi” (Babək rayonu Nehrəm kəndi) adlandırılıb. 

Bab


ək rayonunun Nehrəm kəndində  fəaliyyət göstərən Meyvəçilik Dövlət 

t

əsərrüfatının ərazisindən Naxçıvan meyvəçilik sort-sınaq məntəqəsinə 6,0 hektar  



torpaq sah

əsi təhkim olunmuşdur. 

Sort-

sınaq  məntəqəsinin  əsas məqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərinin yeni 



yaradılmış  sort  və  hibridlərinin  sınağını  keçirmək, müxtəlif bitkilərin, xüsusilə 

üzüm  bitkisi  sortlarının  qorunub  saxlanması  və  seleksiya məqsədilə  istifadəsini 

t

əmin etməkdir. Məntəqədə hər il orta hesabla 11-dən artıq sort-sınaq işləri həyata 



keçirilir. Hal-

hazırda  Naxçıvan  meyvəçilik sort-sınaq  məntəqəsində  çoxillik 

əkmələrin, xüsusilə üzünmün 11 sortu mövcuddur.  

 

Salyan kompleks sort-



sınaq məntəqəsi 

(Kür

ətrafı düzən suvarılan zonası) 

 

Salyan (1964-cü il



ə  qədər  keçmiş  Əli-Bayramlı)  pambıqçılıq,  taxılçılq  

aqrotexnika v

ə  suvarma  sınaq  məntəqəsi  adı  ilə  ilk dəfə  1935-ci ildə  Salyan 


10 

 

rayonu, Qara-



Qaşlı  kəndində  yaradılıb.  O,  dövrdə  “Oktyabr” kolxozu ərazisində 

f

əaliyyət göstərib. Kənd Təsərrüfatı  Nazirliyinin  22  may  1997-ci il tarixli 133 



nömr

əli əmri ilə “Salyan kompleks sort-sınaq məntəqəsi” adlandırılıb. 

Salyan  rayonunun  keçmiş  Y.Nağıyev  adına  kolxozunun  ərazisindən 37,5 

hektar torpaq sah

əsi Salyan kompleks Dövlət sort-sınaq  məntəqəsinə  təhkim 

olunub. 


Əsas məqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərinin  yeni  yaradılmış  sort  və 

hibridl


ərinin  sınağını  keçirməkdir. Hal-hazırda  məntəqədə  dənli  taxıl  və  texniki 

(pambıq) bitkilərin 52 sortu üzrə sort-sınaq işləri aparılır. 



 

Zaqatala kompleks sort-

sınaq məntəqəsi 

(

IX.Şəki-Zaqatala zonası) 



 

Zaqatala  taxılçılıq,  tütünçülük,  suvarma  sort-sınaq  məntəqəsi  adı  altında 

1944-cü ild

ə Çobankol kəndində “Kommunizm yolu” kolxozu ərazisində yaradılıb 

(1938 v

ə 1941-ci illərdə Zaqataladan köçürülüb). Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 22 



may 1997-ci il tarixli 133 nömr

əli  əmri ilə  Seleksiya Nailiyyətlərinin  Sınağı  və 

Mühafiz

əsi üzrə  Dövlət  Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla “Zaqatala 



kompleks sort-

sınaq məntəqəsi” adlandırılıb 

Zaqatala  rayonunun  keçmiş  “Çobankol”  kolxozun  ərazisindən 20,0 hektar 

əkin sahəsi Zaqatala kompleks sort-sınaq məntəqəsinə təhkim olunub. 

Sort-


sınaq  məntəqəsinin  əsas məqsədi kənd təsərrüfatı  bitkilərinin sort və 

hibridl


əri üzrə  seleksiya nailiyyətlərinin  sınağının  təmin edilməsindən ibarətdir. 

Hal-haz


ırda sort-sınaq məntəqəsində dənli taxıl, qarğıdalı və tütün bitkilərinin 44 

sortu  sınaqdadır. 

 

Zaqatala meyv

əçilik sort-sınaq məntəqəsi 

(

IX.Şəki-Zaqatala zonası) 

 

Zaqatala meyv



əçilik,  flındıqçılıq,  efir  yağlı  bitkilər,  suvarma  sınaq 

m

əntəqəsi adı ilə 1957-ci ildə rayonun 2-ci Tala kəndi S.Vurğun adına kolxozun 



ərazisində  yaradılıb.  Kənd Təsərrüfatı  Nazirliyinin  22  may  1997-ci il tarixli 133 

nömr


əli  əmri ilə  Seleksiya Nailiyyətlərinin  Sınağı  və  Mühafizəsi üzrə  Dövlət 

Komissiyasının  tabeçiliyində  olmaqla “Zaqatala meyvəçilik sort-sınaq 



m

əntəqəsi” adlandırılıb. 

Zaqatala  rayonunun  keçmiş  S.Vurğun  adına  kolxozun  ərazisindən 35,0 

hektar 

əkin sahəsi Zaqatala meyvəçilik sort-sınaq məntəqəsinə təhkim olunub. 



Sort-

sınaq məntəqəsinin əsas məqsədi kənd təsərrüfatı bitkilərinin, xüsusilə 

meyv

ə bitkilərinin yeni yaradılmış sort və hibridlərinin sınağını keçirmək, müxtəlif 



meyv

ə bitkilərinin sortlarının, kolleksiya bağının qorunub saxlanması və seleksiya 

m

əqsədilə istifadəsini təmin etməkdir. Hal-hazırda Zaqatala meyvəçilik sort-sınaq 



m

əntəqəsində  çoxillik  əkmələrin 64 sortu, o cümlədən  fındığın  6,  şabalıdın  3, 

armudun 8, gavalının 19, alçanın 12, zoğalın 3 sortu, tut ağacının 13 sortu   vardır.  

Bununla yanaşı məntəqədə tut ipəkqurdunun 18 hibridi mövcuddur.  



 

11 

 

Son 5 ild



ə dövlət sort-sınağına qəbul edilmiş, sınaqdan çıxarılmış və  

Dövl

ət Reyestrinə daxil edilmiş kənd təsərrüfat bitki sortları 

 

Göstəricilər 

Bitkilər 

İllər 

5 ildə 

cəmi 

2007  2008  2009  2010  2011 



Sınağa qəbul 

edilmiş sort və 

hibridlərin sayı 

Dənli, paxlalı və yem bitkiləri  11 





24 

55 


Texniki bitkilər 

13 


13 



38 


Tərəvəz, bostan  və kartof 



23 



34 

Meyvə, üzüm, çay 



10 



32 



Cəmi 

31 


24 

21 


24 

59 


159 

 

Sınaqdan 

çıxarılmış sort və 

hibridlərin sayı 

Dənli, paxlalı və yem bitkiləri 





13 



Texniki bitkilər 





11 

Tərəvəz, bostan  və kartof 







Meyvə, üzüm, çay 





Cəmi 




12 

24 



 

Dövlət Reyestrinə 

daxil edilmiş sort 

və hibridlərin sayı 

Dənli, paxlalı və yem bitkiləri 



14 



24 



Texniki bitkilər 





14 

Tərəvəz, bostan  və kartof 



10 



22 



Meyvə, üzüm, çay 





Cəmi 


33 



13 


69 

 

 



 

                             2012-ci ild

ə sort-sınaq məntəqələrində işin həcmi 

(Əvvəlki illərdən 2012-ci ilə keçənlər də daxil olmaqla sort-sınaq və sort 

t

əcrübələrin sayı) 



 

 

Sort-

sınaq məntəqələri 

Dənli, 

paxlalı və 

yem 

bitkiləri 

Texniki 

bitkilər 

(pambıq 

tütütün) 

Tərəvəz, 

bostan 

və 

kartof 

 

Tut 

ipəkqurdu 

 

Çoxillik 

əkmələr 

(Meyvə,o 

cümlədən 

qərzəkli, 

üzüm, çay, 

tut ağacı) 

Agdam kompleks SSM 

35 





 



Gədəbəy kompleks SSM 

19 


 





Göyçay ipəkçilik SSM 





18 

13 


Göyçay subtropik SSM 





 



Xaçmaz kompleks SSM 

31 


 



20 

İsmayıllı kompleks SSM 

59 





 



Qazax üzümçülük SSM 



 



Qusar kompleks SSM 

40 





 



Qusar Meyvəçilik SSM 

18 


 



38 

10 

Lənkəran subtropik  SSM 



20 



 



11 

Lənkəran tərəvəzçilik  

SSM 


24 



 



12 

Naxçıvan taxılçılıq SSM 

32 


 





12 

 

13 

Naxçıvan meyvəçilik SSM 



 

11 



14 

Salyan kompleks SSM 

34 

18 


 



15 

Zaqatala kompleks SSM 

42 





 



16 

Zaqata

la meyvəçilik SSM 





18 

64 


 

C

əmi: 

310 

82 

52 

 

95 

 

Sort-

sınaq məntəqələri 

üzrə yekunu 

539 sort-s

ınaq və sort təcrübələri 

 

Dövl

ət sort-sınaq məntəqələrinin əsas istehsal göstəriciləri 

(ümumil

əşdirilmiş göstəricilər son 5 ildə orta hesabla) 

 

№ 



Əsas kənd təsərrüfatı  sahələri və 

dövl

ət sort-sınq məntəqələri 

Cəmi təhkim 

olunmuş 

sahə, ha 

Əkin və 

coxillik 

əkmələr 

altında, 

ha 

Məhsul 

istehsalı, 

ton 

Məhsul-

darlıq, 

ton/ha 



Dənli və dənli-paxlalı bitkilər  

 

128.60 

262.40 

2.04 

Agdam Kompleks  

53.0 

24.00 


40.4 

1.68 


Qusar meyvəçilik  

35.0 

8.80 


20.4 

2.32 


Qusar kompleks  

20.0 

15.50 


27.2 

1.75 


Salyan kompleks  

37.5 

14.90 


37.84 

2.54 


Zaqatala kompleks 

20.0 

12.60 


29.64 

2.35 


İsmayıllı kompleks 

43.2 

29.90 


73.29 

2.45 


Naxçıvan kompleks 

26.0 

17.30 


21.48 

1.24 


Xaçmaz kompleks 

44.5 

5.60 


12.16 

2.17 


II 

Meyvə bitkiləri  

 

60.40 

83.9 

1.39 

Qusar meyvəçilik  

35.0 

7.30 


17.3 

2.37 


Göyçay subtropik  

35.0 

12.00 


26.30 

2.19 


Zaqatala meyvəçilik  

35.0 

17.70 


4.84 

0.27 


Lənkəran subtrop. 

7.0 

0.98 


0.14 

0.14 


Xaçmaz kompleks 

44.5 

21.10 


29.20 

1.38 


Qazax üzümçülük 

3.0 

0.62 


2.56 

4.13 


Naxçıvan meyvəçilik 

6.0 

0.70 


3.6 

5.14 


III 

Trəvəz, bostan və kartof  

 

3.19 

35.72 

11.20 

Salyan kompleks  

37.5 

2.50 


32.95 

13.18 


Lənkəran tərəvəz 

3.0 

0.34 


1.42 

4.15 


Gədəbəy kompleks 

7.0 

0.18 


0.45 

2.50 


Xaçmaz kompleks 

44.5 

0.17 


0.90 

5.29 


IV  Yonca  

 

40.10 

204.2 

5.09 

Agdam Kompleks  

53.0 

17.10 


78.4 

4.58 


Qusar meyvəçilik  

35.0 

0.60 


2.0 

3.33 


Qusar kompleks  

20.0 

0.54 


1.14 

2.11 


Salyan kompleks  

37.5 

7.30 


72.36 

9.91 


Zaqatala kompleks 

20.0 

7.08 


31.20 

4.41 


İsmayıllı kompleks 

43.2 

0.98 


2.23 

2.28 


Naxçıvan kompleks 

26.0 

4.10 


12.70 

3.10 


Xaçmaz kompleks 

44.5 

2.40 


4.20 

1.75 


 

 

 



 

 

 



 

 


13 

 

F



ərdi sahibkar təsərrüfatlarının əsas iqtisadi göstəriciləri 

 

Göst



əricilər 

Ölçü 

vahidi 

İllər 

2008 


2009 

2010 


2011 

T

əsərrüfatların sayı 

ədəd 


2613 

2571 


2618 

2593 


O cüml

ədən: 

 

 



 

 

 



G

əlirlə işləyənlər 

ədəd


 

2589 


2584 

2544 


2565 

Z

ərərlə işləyənlər 

ədəd


 

24 


67 

74 


28 

M

ənfəətin məbləği 

min manat

 

5538 


4924 

8111 


9814 

Z

ərərin məbləği 

min manat

 

37 


123 

590 


71 

Balans g

əliri (-zərər) 

min manat

 

5502 


4801 

7521 


9743 

Satışdan əldə edilən pul gəliri 

min manat

 

14912  14231  18890  25427 



Bütövlükd

ə satışdan əldə edilən gəlir (-zərər) 

min manat  4687 

3804 

5087 


7327 

O cüml

ədən: 

 

 



 

 

 



Bitkiçilikd

ə 

min manat

 

2893 


2216 

3051 


5180 

Yüklə 7,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin