Axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

II-Bob. WI-FI texnologiyalari haqida ma’lumotlar 
 
2.1. Wi-Fi TEXNOLOGIYASI 
Wi-Fi texnologiyasi hozirgi kunga kelib kompyuter olamida eng perspektiv 
kompyuter tarmoqlaridan biri hisoblanadi. Wi-Fi (Wireless Fidelity) — ingliz tili 
so’zlaridan tashkil topgan bo’lib, «simsiz bog’lanish» ma’nosini anglatadi. Wi-Fi 
texnologiyasi raqamli ma’lumotlarni radiokanallar orqali jo’natish turlaridan biridir. 
Ushbu texnologiya yaratilishida avvalo korporativ foydalanuvchilar uchun mo’ljallangan 
bo’lib, kabelli tarmoqni o’rnini egallashi bashorat qilingandi. Bizga ma’lumki kabelli 
tarmoqli kompyuter tarmog’ini yaratish uchun bir necha ming kabel tarmog’ini qo’lda 
o’rnatish hamda maxsus tarmoq topologiyasini o’rnatish talab qilinadi. Wi-Fi 
radiochastotalarning qisqartirilgan boshqaruv chastotalarida ishlovchi simsiz ma’lumot 
almashinish standartlashtirilgan texnologiyasi. Odatda Wi-Fi tarmog’i orqali 
WLAN(Wireless Local Area Network — Simsiz Lokal Tarmoq) tarmoqlar yaratiladi. 
Ushbu tarmoqda yuqori radioto’lqinlar orqali aloqa tashkil qilinuvchi hamda ma’lumot 
almashinishini ko’rish mumkin bo’ladi. Bu tizim kabelli tarmoqni kengayishi yoki unga 
alternativ sifatida bitta ofis, butun bir bino yoki bir maydon territoriyasida ishlatiladi. Wi-
Fi texnologiyasi minglab kabel tarmog’ini tushirish kabi mablag’li jarayon uchun 
mablag’laringizni tejash bilan birga, o’rnatishni oddiyligi esa murakkab texnik o’rnatish 
jarayonlariga vaqtni iqtisod qilinishini bu tarmoqni boshqa tarmoqlardan ustun qilib 
qo’yadi. Simsiz tarmoqlar radiochastotalardan foydalanishiga sabab radioto’lqinlar bino 
yoki umuman ofislardagi devor yoki shunga o’xshagan to’siqlardan ham o’tib ketaveradi 
va umuman hech narsa unga to’siq bo’la olmaydi(masofadan tashqari albatta!). Simsiz 
tarmoqlar o’z-o’zidan kabelli tarmoqlardan ishonchliroq hisoblanadi. Ko’pchilik WLAN 
tarmoqlarini diapazoni yoki qoplash maydoni 160 metrni tashkil qiladi, bu albatta uning 
yo’lidagi to’siqlarning qanaqaligiga va qanchaligiga bog’liq bo’ladi. Ushbu tarmoqni 
ishlash tezligi kabelli tarmoq bilan tenglashashi ham mumkin va undan bir necha barobar 
yuqori ham bo’lishi mumkin. Bu albatta qaysi standartidan foydalanishga ham bo’gliq 
bo’ladi. 

---

1-rasm. Wi-Fi aloqa tarmog’i 
Xuddi oddiy tarmoqlar kabi WLAN tarmog’ida ham ma’lumotlarning 
o’tkazuvchanlik qobiliyati uning topologiyasidan, yuklanishidan, yuklanish nuqtasining 
masofasiga va shu kabi parametrlarga bog’liq bo’ladi. Ushbu tarmoqni eng qulay 
tomonlaridan birinchisi uni oson o’rnatilishida bo’lsa ikkinchisi esa 
Wi-Fi tarmog’ini kengaytirishdagi muammolarni umuman yo’qligi yoki boshqacha 
qilib aytganda ushbu tarmoq kengayishi oson bo’lgan eng sodda tarmoq hisoblanadi 
desam mubolag’a bo’lmasa kerak. Ushbu WLAN tarmo’gini kengaytirish uchun esa 
amaliy jihatdan yondoshib qaraganda yangi ulanish nuqtalarini yaratishning o’zigina 
kifoya. 
Wi-Fi qurilmasini yoki razvyortkasini sotib olayotgan foydalanuvchi o’zini bemalol 
quyidagi imkoniyatlarni ega deb hisoblashi mumkin: 
1. Ko’p funksional multiservisli simsiz aloqa bilan birgalikda qo’shimcha 
qurilmalar bilan ishlovchi maxsus qurilma 
2. Yuqori tezlikda uzoq masofalarga ma’lumot almashinish imkoniyatigaega 
bo’lasiz 
3. Tarmoqni kengaytirish uchun deyarli hech qanday ishni amalga oshirishni keragi 
yo’q:yangi foydalanuvchi tarmoqqa ulanish uchun tarmoqqa ulanish parolini bilishi 
buning uchun yetarli hisoblanadi. 
4. Ushbu foydalanuvchi internet texnologiyalari hamda telekommunikatsiya 
sohalarining eng oxirgi yutuqlaridan foydalanayotgan bo’ladi. 
Quyidagi rasmda Wi-Fi tarmog’iga ulanish qurilmalari keltirilgan. 

---

2-rasm. Wi-Fi tarmog’iga ulanish qurilmalari 
 
Wi-Fi simsiz aloqa tarmog’ining keyingi avlodi Li-Fi deb nomlandi. 
Yaqinda olimlar ma’lumotlarni o’tkazish uchun mo’ljallangan mutlaq yangi 
texnologiya ustida ishlashni boshlab yuborishgan edi. Bu simsiz interfeys bo’lib, uning 
yordamida oddiy yoritguvchi asboblardan foydalangan holda nurlanish maromini 
buzmay, osongina va tezkorlik bilan ma’lumotlarni o’tkazish mumkin. Buning uchun 
insonning ko’ziga ta’siri judayam kam bo’lgan yorug’lik diodlarining intensivligini tezda 
va yuqori aniqlikda o’zgartira olish qobiliyatiga ega texnologiyalardan foydalaniladi.