Korxonalarda moliyaviy qarorlar qabul qilish va risklarni baholash usullari
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Asosiy qism
Moliyaviy rejalashtirishning nazariy va tashkiliy jihatlarini o‘rganish natijalari ko‘rsatishicha, xo‘jalik sub’ektlari miqyosida korporativ strategiyasini shakllantirish va amalga oshirish istiqbolli moliyaviy rejalashtirishning asosi bo‘lib xizmat qiladi. "Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842 May 2022 / Volume 3 Issue 5 www.openscience.uz 1647 Bunda xo‘jalik sub’ektlari miqyosida moliyaviy strategiyani shakllantirish uchun avvalo moliya strategiyasining iqtisodiy mohiyati, amal qilish lozim bo‘lgan printsiplar, ishlab chiqish va amalga oshirish bosqichlari hamda bu borada e’tibor qaratish lozim bo‘lgan jihatlarni o‘rganib chiqishni shart qilib qo‘yadi. Shundan kelib chiqqan holda, xo‘jalik sub’ektlari miqyosida moliya strategiyasini ishlab chiqish va moliyaviy qarorlarni qabul qilishga to‘xtalib o‘tamiz. Avvalo korporativ moliya strategiyasi mohiyatiga to‘xtaladigan bo‘lsak, bu borada izlanishlar olib borgan olimlardan Rossiyalik iqtisodchi olim I.A.Lisovskaya “Kompaniya moliyaviy strategiyasini korxonalar moliyaviy rivojlanishiga salbiy ta’sir etuvchi omillarni neytrallashtirish va korxonaning real imkoniyatlarini boshqarib borish vositasi sifatida izohlaydi” [3]. Yana bir iqtisodchi olim N.V.Bobkov tomonidan esa moliyaviy strategiya tushunchasi kengaytirilgan ma’noda va qat’iy yo‘naltirilgan ma’noda ochib berilgan. Ya’ni, bunda qat’iy yo‘naltirilgan moliyaviy strategiya oldinga qo‘yilgan moliyaviy natijaga erishish uchun moliyaviy faoliyatni tashkil etishning aniq maqsad va vazifalari tizimini o‘zida aks ettiradi. Moliyaviy strategiyaning kengaytirilgan ma’nosi esa moliyaviy strategiyani bevosita boshqa funktsional strategiyalar (investitsion, marketing, ishlab chiqarish va boshqalar) bilan o‘zaro bog‘liqlikda ekanligi bilan izohlanadi [4]. Mazkur jihatlar korporativ moliya strategiyasiga ham bevosita daxldordir. Shuningdek, iqtisodchi olim I.A.Blank tomonidan “Moliyaviy strategiya korxonaning muhim funktsional strategiyalaridan biri bo‘lib, tashqi vositalar o‘zgaruvchanligi sharoitida uzoq muddatli moliyaviy maqsadlarni shakllantirish, ular muvaffaqiyatini ta’minlashning eng samarali yo‘llarini tanlash, moliyaviy resurslarni shakllantirish va ulardan foydalanish yo‘nalishlarini korrektirovka qilish yo‘lida moliyaviy faoliyat va moliyaviy munosabatlarni rivojlantirishning barcha asosiy yo‘nalishlarini ta’minlashni o‘zida aks ettiradi” [5], deya izohlanadi. Xo‘jalik sub’ektlari miqyosida korporativ moliyaviy strategiyani shakllantirish va amalga oshirish ham mikrodarajada, ham makrodarajada iqtisodiy rivojlanishni ta’minlashga xizmat qiladi. Xususan, xo‘jalik sub’ektlari moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini samarali tashki etish orqali yuqori moliyaviy natijaga erishishda korporativ moliyaviy strategiyaning ahamiyatli jihatlari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin: 1. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasi keskin raqobat muhitida moliyaviy-xo‘jalik faoliyatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan tashqi omillarni hisobga olinadi. 2. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasi ichki imkoniyatlar, xususan resurslar ta’minoti, jumladan, moliyaviy resurslar uzluksizligi, investitsion faoliyat samaradorligi va qaytimi, moliyaviy risklarni boshqarish imkoniyatlari, kadrlar salohiyati borasidagi imkoniyatlarga asoslanadi. "Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842 May 2022 / Volume 3 Issue 5 www.openscience.uz 1648 3. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasi, avvalo, makroiqtisodiy rivojlanish holati va shart-sharoitlariga, kutilayotgan istiqbolli prognozlarga mos holda belgilanadi. 1-rasm. Korxona moliyaviy strategiyasini ishlab chiqish printsiplari [6] 4. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasi asosida aniq maqsadli ko‘rsatkichlar belgilab olingan davr nuqtai nazaridan joriy va tezkor moliyaviy rejalashtirish strategik moliyaviy rejalashtirishga o‘zaro bog‘liq holda tashkil etiladi. 5. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasi aniq ko‘rsatkichlar tizimiga asoslanishi lozim. Xo‘jalik sub’ektlari korporativ moliyaviy strategiyasini shakllantirish va amalga oshirish aniq printsiplarga asoslanishi lozim. Bunda strategik moliyaviy qarorlar mavjud imkoniyatlar, ichki va tashqi muhit asosida qabul qilinishidan kelib chiqqan holda asosiy printsiplar sifatida quyidagilarni keltirish mumkin (1-rasm). Korxona moliyaviy strategiyasini ishlab chiqish printsiplarining har biriga to‘xtalib o‘tamiz: 1. Korxonani o‘z-o‘zini tashkil etishga qodir ochiq tizim sifatida qarash printsipi. Mazkur printsipni strategik moliyaviy rejalarni belgilash jarayonida xo‘jalik Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|