Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası Fakültə: Siyasi İdarəetmə İxtisas: Qrup: Fənn
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
050 334 02 79
XIX əsr isə rabitə vasitələrinin sürətli inkişafı ilə xarakterizə olunur. 1832- ci ildə ilk elektrik rabitə qurğusu – teleqraf, 1876-cı ildə səs rabitəsi texnologiyası – telefon, 1895-ci ildə müasir peyk kommunikasiyalarının sələfi – radio ixtira olunmuşdur. XX əsrin əvvəllərində yuxarıda qeyd olunan nailiyyətlərin siyahısına televiziya (1911) daxil oldu. Bu ixtiralar, informasiyanın ötürülməsində (yayılmasında) inqilabi dönüşün mahiyyəti idi. Onlar kompyuter kommunikasiyalarının meydana gəlməsi üçün zəmin yaratdı. Nəticədə, uzaq məsafəyə operativ şəkildə mətn, audio və video informasiyanın ötürülməsi üçün real imkanlar yarandı. 050 334 02 79 Elektron KIV-in (radio və televiziya) inkişafı, informasiya xidməti tələbatçılarının əhatə dairəsinin genişlənməsinə, ictimai-siyasi, tədris, məişət, əyləncəli informasiyanın əldə edilməsindəki məhdudiyyətlərin aradan qalxmasına səbəb oldu. Informasiya texnologiyalarının təkmilləşməsi, kütləvi informasiyanın artmasını, onun toplanması proseslərinin əhəmiyyətinin yüksəldilməsini stimullaşdırmış oldu. 050 334 02 79 Kompüter informasiya texnologiyalarının texniki bazasının inkişafı Telekonfranslar Video-mətn Elektron poçt. Lakin bu zaman çoxlu sayda informasiya maneələrini də məsələn, məkan (lazım olan mənbələrin uzaqlığı, böyük informasiya kütləsində düzgün istiqamət götürmənin çətinliyi), kəmiyyət (böyük həcmdə informasiyanın qəbulunda məhdud imkanlar), dil (mənbənin dilini bilməmək), keyfiyyət (informasiya, dəqiqlik və s. meyarlar üzrə informasiyanın dəqiq seçiminin və qiymətləndirilməsinin vacibliyi), məzmun (xüsusi leksikanın, ifadələrin mürəkkəbliyi üzündən mənaların dərk edilməsinin çətinliyi) və s. kimi maneələri yaratmış olur. 050 334 02 79 Bütün bunlar XX əsrdə növbəti informasiya böhranına səbəb oldu. Elektron-hesablama texnikasının inkişafı (onun beş nəslinin müqayisəli xarakteristikası), yeni əlaqə üsulları və kanallarının (mobil, faksimil əlaqə, video - telefon, elektron poçt və s.) yaranması, informasiya axtarışının, işlənilməsi və ötürülməsinin maşın üsuluna keçirilməsini təmin etmiş oldu. Vərəqsiz informasiya texnologiyalarının yaranması nəinki informasiya daşıyıcılarının növbəti dəyişməsinə (maşınlaoxunan, maqnit və ya optik) səbəb oldu, həmçinin informasiyanın eyniləşdirilməsi, seçimi və başqa şəklə salınmasının semantik üsulunun avtomatlaşdırılmasına, informasiyanın tez bir zamanda tələbatçının iş yerinə ötürülməsinə, uzaq məsafədə olan informasiya kütləsinə distan girişə şərait yaratdı. 050 334 02 79 Onlar, kommunikasiya (communication), idarəetmə (control) və işlənilmə (computation) proseslərini birləşdirdiklərinə görə “3C - texnologiyaları” adını almış oldular. Mütəxəssislərin fikrinə görə, (A.N.Dançul) informasiya texnologiyalarının yaşanan təkamül mərhələsi çoxlu sayda insanların, müəssisələrin, dövlət və ictimai təşkilatların fəal şəkildə qarşılıqlı təsirdə olduqları vahid informasiya infrastrukturunu təşkil edən proqram - texniki vasitələr, əlaqə vasitələri, informasiya resurslarının bazası əsasında ümumdünya informasiya məkanının yaradılması ilə şərtləşir. 050 334 02 79 Digər tərəfdən, bu dəyişikliklər şəxsiyyətin, cəmiyyətin, dövlətin həyatına təsir etməklə yanaşı, sivilizasiya xarakterli dəyişikliklərə - informasiya cəmiyyətinin formalaşmasına gətirib çıxardı. Müasir cəmiyyətdə informasiyalaşdırma – informasiya resurslarının formalaşdırılması və istifadəsi əsasında informasiya tələbatlarının ödənilməsi üçün optimal şəraitin yaradılması prosesi kimi qlobal miqyas almaqdadır. Informasiyalaşmanın təşkilati, sosial-iqtisadi, elmi-texniki təminatı texnologiyadan kənarda mümkün deyildir. Müasir informasiya texnologiyaları çox sürətlə inkişaf etməkdədir: bu gün mövcud olanların daha effektli texnologiyalarla 35 əvəzolunma müddəti (2-3 ilə ixtisar edilməsi tendensiyası ilə) 3-5 il təşkil edir. |