Buxgalteriya hisobi

Supervayzer – (superviser) kuzatuvchi; inspektor.
T
Tadbirkor- – amalda qabul qilingan qonunlar doirasida korxona, firma tashkil
qilish, foyda olish maqsadida mahsulot ishlab chiqarish (yoki xizmat
ko‘rsatish) bilan shug‘ullanuvchi faoliyat. Tadbirkorlik faoliyati
bir yoki bir necha xususiy va huquqiy shaxslar mulklarini yoki qarzga
olgan mulk, to‘lov vositalarini ishga solish orqali amalga oshiriladi.
O‘zbekistonda tadbirkorlik faoliyatining sohiblari: 1) respublika
fuqarolari; 2) bir guruh fuqarolar (mehnat jamoalari va boshqalar);
3) chet ellik fuqarolar yoki xususiy shaxslar; 4) respublika fuqarosi
bo‘lmagan shaxslar (o‘z vakolatlari doirasida); 5) qo‘shma mulk
egalari.
lik

---

246
Tadbirkor – iqtisodiy resurslarini bir-biriga qo‘shilishini ta’minlaydigan
tashkilotchi, yangilikka intiluvchi, tashabbuskor, iqtisodiy va boshqa
xavfdan, javobgarlikdan qo‘rqmaydigan kishilar. Bunday xislatlar
tadbirkorlik qobiliyati deb yuritiladi.
Talab
– mahsulot narxi bilan sotib olinayotgan tovar miqdori o‘rtasida
bo‘ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog‘liqlikning mavjudligi.
Taklif
– narx bilan sotishga chiqarilayotgan tovarlar o‘rtasidagi bevosita ya’ni
to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘liqlik.
Taklif egi- – (elastikligi) narx o‘zgarishiga nisbatan taklifning ortib borishi.
Tarif set-
– ish toifalari nisbatiga qarab ish haqi to‘lash.
Tarif stav- – tegishli ish toifasiga ega bo‘lgan ishchining mehnatiga to‘lanadigan
haq miqdorini belgilab beradi.
Tender
– biror-bir ishni amalga oshirish uchun e’lon qilingan tanlov. Xaridor
yoki buyurtmachi eng avvalo tanlov e’lon qilib, tanlov shartlari bilan
tanishtiradi. Tanlovda ishtirok etish niyatini bildirgan firmalar,
korxona va tashkilotlar o‘z takliflarini – tenderlarni buyurtmachiga
ko‘rib chiqish uchun yuborishadi.
Tovar
– bozordagi oldi-sotdi orqali ayirboshlanadigan mehnat mahsuli. T.
o‘zini ishlab chiqaruvchilarining emas, balki bozorda sotish orqali
boshqalarning talab-ehtiyojini qondirish uchun yaratiladi. T. iste’mol
qiymati – bu uning kishilarning biron-bir ehtiyojlarini qondirish
xususiyatidir, almashuv qiymati esa uning boshqa bir tovarga
almashina olish xususiyati, qiymat xususiyatidir.
Tovar
– muayyan firma tovarlariga qo‘yiladigan belgi. TB (savdo markasi)
faqat ma’lum firmaga tegishli bo‘ladi va uni boshqa firmalar o‘z
tovarlariga qo‘ya olmaydilar.
Tovar
– bir yoki bir necha xil tovar bilan ulgurji savdo-sotiqni amalga
oshiruvchi tijorat korxonasi, bozor iqtisodiyoti infrastrukturasining
ajralmas qismi bo‘lib, korxona va tashkilotlar o‘rtasidagi oldi-sotdi
aloqalarini olib boradi. TB ikki guruhga bo‘linadi; 1) ochiq birja,
bunda uning a’zolari bilan bir qatorda boshqa tadbirkorlar ham savdo
qila oladi; 2) yopiq birja, bunda faqat birja a’zolarigina bitimlar
tuzish huquqiga ega bo‘ladilar.