Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

NOTA BENE ! 
Tayyorgarlik ko‘rish tamom bo‘lmagan jinoyat bosqichi sifatida, 
shaxsning, jinoyat sodir etish quroli yoki vositalarini izlash, tayyorlash, 
moslashtirish, jinoiy sheriklarni topish, til biriktirish yoki kelishuv va 
jinoyat sodir etishga yoxud uni yashirishga sharoit yaratuvchi boshqa 
qasddan sodir etilgan harakatlari bo‘lib, bunda jinoyat shaxsning o‘ziga 
bog‘liq bo‘lmagan holatlarga ko‘ra oxirigacha yetkazilmay qoladi. 
3-§. Jinoyat sodir etishga suiqasd qilish 
Suiqasd jinoyat faoliyatining ikkinchi bosqichi hisoblanadi. JK
25-moddasi 2-qismiga ko‘ra, «Qasddan sodir etiladigan jinoyat boshlanib, 
shaxsga bog‘liq bo‘lmagan holatlarga ko‘ra oxiriga yetkazilmagan bo‘lsa, 
jinoyat sodir etishga suiqasd deb topiladi». 
Jinoiy faoliyatning mazkur bosqichi jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish 
bosqichiga nisbatan ijtimoiy xavfi yuqoriroq, bunda tayyorgarlik 
bosqichidan farqli ravishda konkret jinoyat sodir etish uchun sharoit 
yaratilmasdan, balki uni sodir etishning bevosita boshlanishi, uning 
271 

---

obyektiv tomonining qisman bajarilishi tufayli, jinoyat qonuni bilan 
qo‘riqlanadigan obyektga tajovuz qilinadi va zarar yetkazish xavfi vujudga 
keladi. Qonunga xilof bo‘lgan ijtimoiy xavfli qilmishni sodir etish xavfi 
yoki ijtimoiy xavfli oqibatning yuz berishi real bo‘lib qoladi. Ammo 
jinoyat shaxsga bog‘liq bo‘lmagan holatlarga ko‘ra oxiriga yetkazilmaydi. 
Boshqacha qilib aytganda, suiqasd bu qasddan sodir etilgan 
jinoyatning tugallanmay qolishi yoki aybdor istagan oqibatning ro‘y 
bermasligidir. 
Jinoyatga suiqasd qilishning qonunda belgilangan ta’rifidan jinoiy 
faoliyatning ushbu bosqichini tavsiflovchi obyektiv va subyekt belgilarini 
aniqlab olish mumkin. 
Suiqasdning obyektiv belgilariga quyidagilar kiradi:
– jinoyatni bajarishning boshlanishi, ya’ni konkret jinoyat tarkibi 
obyektiv belgilarida ko‘zda tutilgan harakat (harakatsizlik)ni sodir etish; 
– jinoyat tamom bo‘lmaganligi; 
–jinoyatning shaxsga bog‘liq bo‘lmagan holatga ko‘ra tugallanishi. 
Suiqasd – bu birinchi navbatda, konkret jinoyat tarkibi obyektiv