Yurak fiziologoyasi, yurak avtmatiyasi, elektrakardiagramma

elektrokardiografiya, yozib olingan egri chiziqqa esa elektrokardiogramma, 
deyiladi. EKG yurak muskulining qo‘zg‘aluvchanlik va o‘tkazuvchanlik hossalarini 
aks ettiradi. EKG yozib olish uchun potensiallar qoi-oyoqlardan va ko‘klrak 
qafasining ma‘lum nuqtalaridan olinadi. Ko‘pincha elektrodlar badanga uchta 
standart usul bo’yicha ulanadi. I-usul–o‘ngqol bilan chapqol; II-usul – o‘ng qol bilan 
chapoyoq: III-usul–chap qol bilan chap oyoq Zarurat bo`lganda, EKG ko‘krak 
qafasining 6ta ma‘lum nuqtasidan ham yozib olinadi Normada EKG da 5 ta tishchani 
ajratish mumkin. Ular P, Q R, S, T harflar bilan belgilanadi. P, R, T tishlar izoelektrik 
chiziqdan tepaga qaratilgan, musbat. Q va S tishlar esa – manfiy, ular izoelektrik 
chiziqdan pastda. P tish chap va o‘ng bo`lmalar qo‘zg‘alganda vujudga keladigan 
potensiallarning algebraik yig‘indisidir. Uning davomiyligi 0,1 s chamasida. Q, R, S, 
T tishlar kompleksi qorinchalar qo‘zg‘alganda ro‘y beradigan elektrik hodisalarni aks 
ettiradi. QRS kompleksi qo‘zg‘alishni qorinchalar bo‘ylab tarqalishining aksi bo;lib, 
T tish esa ularning repolyarizatsiyasini ko‘rsatadi. Normada EKG da beshta 
tishchadan tashqari, uchta interval ajratiladi. Birinchi interval PQ – bo`lmachalar 
qo‘zg‘alishi boshlanganidan qorinchalar qo‘zg‘alishi boshlanishigacha o‘tadigan 
vaqtga teng. Normada PQ interval 0,2sekdan kamroq davom etadi. Ikkinchi niterval 
QT – qorinchalarda qo‘zg‘alishning tarqalish vaqti.Yurak70 marta q isqarganda u 
0,32-0,3 s bo`ladi. TP interval–yurakning tinch holatda bo`lgan vaqti, 0,4 s 
chamasida. EKG dagi tishchalarning voltaji quyidagicha: P–0,25mV; Q– 0-0,3mV; 
R – 0,6-1,6 mV; S – 0,25-0,4 mV; T – 0,25-0,6 mV. 
Xulosa: Yurakning ritmik qisqarishlari uning o‘zida ro‘yobga chiqadigan 
impulslarning natijasi hisoblanadi. Agar organizmdan ajratib olingan yurak tegishli 
sharoitda saqlansa, u ritmik ravishda qisqaraveradi. Yurakning bu xususiyati 
avtomatiya deyiladi.Tabiiy sharoitda ritmik impulslar ritm yetakchisining 
(peysmekerda) vujudga keladi. elektrokardiogramma, deyiladi. EKG yurak 
muskulining qo‘zg‘aluvchanlik va o‘tkazuvchanlik hossalarini aks ettiradi. EKG 
yozib olish uchun potensiallar qoi-oyoqlardan va ko‘klrak qafasining ma‘lum 
nuqtalaridan olinadi. Ko‘pincha elektrodlar badanga uchta standart usul bo’yicha 
ulanadi. I-usul–o‘ngqol bilan chapqol; II-usul – o‘ng qol bilan chapoyoq: III-usul–
chap qol bilan chap oyoq Zarurat bo`lganda, EKG ko‘krak qafasining 6ta ma‘lum 
nuqtasidan ham yozib olinadi Normada EKG da 5 ta tishchani ajratish mumkin. Ular 
P,Q,R,S,T harflar bilan belgilanadi. P, R, T tishlar izoelektrik chiziqdan tepaga 
qaratilgan, musbat. Q va S tishlar esa – manfiy, ular izoelektrik chiziqdan pastda. P 

---

tish chap va o‘ng bo`lmalar qo‘zg‘alganda vujudga keladigan potensiallarning 
algebraik yig‘indisidir. 
FOYDANILGAN ADABIYOTLAR: 
 
1. A. Qodirov “ Normal fiziologiya “ 
2. O.T. Alaviya, Sh.Q. Qodirov, A.N. Qodirov, Sh. M. Hamroqulov. E. H. 
Halilov. 
3. E.B. Babskiy “ Odam fiziologiyasi.