Yadro fizikasi kafedrasi

Xulosa 
1. Elementar zarralarning “Standart modeli” zarrachalar fizikasi nazariyasi bo'lib, 
u tabiatdagi to'rtta ma'lum kuchdan uchtasini tushuntirib beroladi: elektromagnit 
kuch, zaif(kuchsiz o’zaro ta’sir) yadro kuchi va kuchli(kuchli o’zaro ta’sir) 
yadro kuchi ya’ni gravitatsiya kuchidan tashqari. Ushbu model eksperimental 
natijalarni tushuntirishga va barcha ma'lum bo'lgan asosiy zarralarni tasvirlashga 
yordam beradi. Va bu modelni yutuqlaridan biri eng ajoyib nazariyalardan biri 
bo’lgan – Higgs bozonini ham o’z ichiga oladi. 
2. Zarralar fizikasida, elementar zarralar yoki fundamental zarralar parchalanishi 
mumkin bo’lmagan yoki parchalana olishi isbot etilmagan zarralardir. Standart 
modelda kvarklar,leptonlar va bozonlar elementar zarralar deb olingan. 
Barcha elementar zarrachalar 
ularning spiniga qarab, bozon yoki fermionlarga ajratiladi. Fermionlar yarim-
butun spinga ega boʻlib, materiyani tashkil etadi; fundamental 
kuchlar maydonlarining asosi boʻlmish bozonlar esa butun spinlidir. 
Standart Model fermionlar deb nomlanuvchi spinlari 
1
2
bo’lgan 12 ta elementar 
zarralarni o’z ichiga oladi . Spin-statistik teoremaga ko'ra , fermionlar Pauli 
printsipiga rioya qiladilar . Har bir fermion tegishli antipartikulga(antizarra) ega. 
Standart 
modelda o'lchov bozonlari
 kuchli, kuchsiz va elektromagnit 
asosiy o'zaro 
ta'sirlarda vositachilik qiluvchi kuch tashuvchilar
 sifatida belgilanadi. 
3. 
Standart model - kvant maydon nazariyasi bo'lib, uning asosiy ob'ektlari 
fazodagi barcha nuqtalarda aniqlangan kvant maydonlari ekanligini 
anglatadi .
 
Bu maydonlar 
• 
"modda zarralari" ni hisobga olgan fermion maydonlari , ps ; 
• 
elektrozaif bozon maydonlari W
1, 
W
2, 
W
3
, va B ; 
• 
glyuon maydoni , G
a
; 
• 
Xiggs maydoni , ph . 
4.  Xiggs bozoni, baʼzan Xiggs zarrasi deb ham ataladi, Xiggs -
maydonining kvant qoʻzgʻalishi natijasida hosil boʻlgan zarralar 
fizikasining standart modelidagi elementar zarra, zarralar fizikasidagi 
sohalardan biri hisoblanadi.
Standart modelda Xiggs zarrasi massiv skaler 
bozon boʻlib, spini nol , juft (musbat) juftlikka ega , elektr zaryadi va rang 
zaryadi yoʻq. U ham juda beqaror boʻlib, hosil boʻlishi bilanoq boshqa 
zarrachalarga parchalanadi. Xiggs maydoni zaif 
izospin SU simmetriyasining murakkab dubletini tashkil etuvchi ikkita neytral 
va ikkita elektr zaryadlangan komponentga ega skalyar maydondir. 

---

FOYDALANILGAN MANBALAR: 
Internet saytlari:
1. 
https://en.wikipedia.org/wiki/Standard_Model#Fermions
 
2. 
https://home.cern/science/physics/standard-model
 
3. 
https://www.academia.edu/31808851/The_Mechanics_of_the_Fermionic_and_
Bosonic_Fields
 
4. 
https://www.quantamagazine.org/a-new-map-of-the-standard-model-of-