Zamonaviy mikroprotsessorlar va ularni ishlatish

 
EDO
1995-yildan boshlab Pentium asosidagi kompyuterlarda operativ xotiralarning yangi - 
EDO
(
Extended Data Out
) deb ataluvchi turi ishlatilmoqda. Bu FPM xotiralarning mukammalashgan 
turi bo`lib uni ba`zida 
Hyper Page Mode
deb ham atashadi. EDO turidagi xotiralar Micron 
Technology firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va patentlashtirilgandir. FPM turidagi 
xotiralardan farqli ravishda, EDO turidagi xotiralarda xotira kontrolleri adres ustunini 
o`chirayotganida mikrosxemadagi ma`lumotlarni chiqarish drayverlari o`chmaydi. Bu esa 
oldingi va keyingi sikllarni ulashni ta`minlaydi va har bir siklda taxminan 10 ns vaqtni tejashga 
yordam beradi. Shunday qilib EDO turidagi xotiralarda kontroller adres ustunini topgunicha 
ma`lumotlar joriy adresdan o`qilaveradi. Bu xuddi navbatlashni qo`llash uchun bankdan 
foydalangandek gapdir, biroq bunda ikkita bank talab qilinmaydi.

---

Yuqorida tusuntirilgan x-y-y-y sxema bo`yicha tusuntiradigan bo`lsak EDO xotiralari 5-2-
2-2 sxema bo`yicha, FPM xotiralar esa 5-3-3-3 sxema bo`yicha ishlaydi, ya`ni EDO xotiralarida 
sikllar soni 11 ta FPM da 14 tadir. Maxsus testlar ishlatilganda ushbu texnologiya tufayli 
tezkorlik 22% ga ortdi, biroq real sharoitda EDO xotiralari tezkorlikni taxminan 5% ga orttiradi. 
Bu ko`rsatkich ancha kam bo`lib ko`rinsa ham ularning afzalligi EDO xotiralarida FPM turidagi 
xotiralar bilan bir xil mikrosxemalar ishlatiladi. Ularning narxi ham bir xil.
SDRAM
SDRAM (Synchronous DRAM) - bu DRAM xotiralarining turi bo`lib, uning ishi shina bilan 
moslashtiriladi (sinxronlashtiriladi). SDRAM yuqori tezlikli sinxronizatsiya interfeysini 
ishlatuvchi ma`lumotlarni yuqori tezlikli paketlarda uzatadi. SDRAM asinxron DRAM uchun 
shart bo`lgan ko`pgina kutislarni chetlab o`tishga imkon beradi, chunki unda ishlatiladigan 
signallar sistemali platalarning takt generatori bilan moslashtiriladi.
SDRAM xotiralarining samaradorligi FPM yoki EDO xotiralarining tezligidan ancha 
katta. SDRAM - dinamik xotiraning turi bo`lgani uchun uning boshlang`ich sikli FPM va EDO 
larniki bilan bir xil, lekin umumiy sikllar vaqti. ancha qisqa. x-y-y-y sxema bo`yicha SDRAM 
5-1-1-1 sxemada ishlaydi, yani to`rtta o`qish amali sistemali shinaning 8 siklida tugaydi.
Bundan tashqari SDRAM 100 MGts va undan yuqori chastotalarda ishlaydi. SDRAM 
xotiralari DIMM modullari sifatida yetkaziladi va uning tezkorligi nanosekundlarda emas balki 
megagertslarda o`lchanadi.