78
muzikant, rassom va shunga o`xshashlar) kishilarga – tomoshabinlarga,
tinglovchilarga o`z ijodi bilan ta`sir ko`rsatishni maqsad qilib qo`yadi. Buning
uchun esa odamning qanday idrok qilishini, qanday fikrlashini va qanday his
qilishini bilmoq kerak. San`at arbobi obraz yaratish ustida ishlaydi, shu obrazning
biror badiiy vosita bilan gavdalantiradi. Buning uchun san`atkor obrazni qanday
elementlardan qay tariqa yaratilishini bilishi kerak. U ijodiy faoliyat
psixologiyasini bilishi shart.
Psixik hayot hodisalarning ularning taraqqiyot jarayonidan o`rganganda
miqdor o`zgarishlarining sifat o`zgarishlariga o`tishini va bir sifat holatining
ikkinchi sifat holatiga o`tishini ko`zdan kechirmoq kerak. Masalan, odam
psixikasining taraqqiy etishini o`rgana turib, bilim olish va to`plash jarayonida
odamning bilish qobiliyatlari: xotirasi, tafakkuri va nutqi, mushohadakorligi sifat
jihatidan o`zgarishni ko`rsatib bersa bo`ladi. Odam ongi uning tarixiy taraqqiyotida
shakllanadi. Hozirgi mustaqillik sharoitida milliy ongning shakllanishiga taalluqli
umumiy ilmiy qonuniyatlarni izlash, yangicha tafakkur qilish va dunyoqarashni
shakllantirish milliy mafkura va milliy g`oyani shakllanishiga ijobiy ta`sir
ko`rsatadi. Odamning tevarak atrofdagi voqelikni bilishi kuzatishdan, tajribadan
boshlanadi. Shu sababli, ilmiy psixologiya ham o`z mavzusini o`rganishni
tajribadan, psixik hayot faktlarini aniqlash, tasvir etish va tahlil qilishdan boshlashi
lozim. So`ngra, aniqlangan va tahlil qilingan faktlar asosida, psixik hayot
qonuniyatlarini ochib, tegishli nazariy va amaliy xulosalar chiqarilishi lozim.
Dostları ilə paylaş: