Atalar deyir

595. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

rik ver

ə

r bildirm

ə

z, 

ə

rik alar dindirm

əz, öz aldığın sindirmə

z, 

ə

zib tök

ə

r 

verdiyin

. (

ə

rik: 

ə

rk

ə

: 

güc. nifuz. saltanat. s

ə

lt

ə

n

ə

t). 

{dünyanın 

b

əfasızlığı doğru (haqda)}

: . 

ə

rik ver

ə

r bildirm

ə

z, 

ə

rik alar dindirm

ə

z, ö

z aldığın sindirmə

z, 

ə

zib tök

ə

r 

verdiyin

. (

ə

rik: 

ə

rk

ə

: 

güc. nifuz. saltanat. s

ə

lt

ə

n

ə

t). 

{dünyanın 

b

əfasızlığı doğru (haqda)}

: . 

ərin ağrısın yeynisin at bilir

. (

ərin ağırlıq, yüngüllüyün at çə

k

ə

r). 

ərin ağrısın, yeynisin at bilir

.  

- 

ərin ağırlığın, yüngül

lüyün at ç

ə

k

ə

r. 

ərin dodağı yağlı, ə

rm

ə

kün (

t

ə

mb

ə

lin

) başı qanlı

. 

ərin dodağı yağlı, ə

rm

ə

kün 

(

t

ə

mb

ə

lin

) 

başı qanlıq

. 

ə

rin sözü bir, otur ç

ə

ki üç. 

(otur: y

ə

h

ə

r). (ç

ə

ki: 

qayışı)

. 

ə

rin üzü dönünc

ə

 y

ə

h

ə

rin üzü dönsün. 

(o dem

əkdir ki, bir qadından ə

ri 

soyuyub-üzü dönm

ə

kd

ə

ns

ə

, y

ə

h

ə

rd

ən, atdan düşüb ölsə

 daha 

yaxşıdır) (meriban az)

. 

ə

rinc

ə

k ör

ətin uyur, yatıp işsə

r. 

(

ə

rinck: t

ə

mb

ə

l). (ör

ə

tin: 

oratın

: dik

ə

 duran. 

ayağ üsdü

): t

ə

mb

əl ayağda yuxlar, yataqda işlə

m

ə

k 

duyğusunda olur)

. 

ə

rinc

ə

k ör

ətin yuxlar, yatıb işlə

r. 

(

ör

ə

tin

: 

ayaq üsdü

). 

ə

rinc

ə

y

ə

 

iş buyur, qulağ öğütlə

r duyur. (

ə

rinc

ə

y

ə

: t

ə

mb

ə

l

ə

). 

596. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

rinc

əyin işi bitmə

z, yaz g

ə

ls

ə

d

ə

 

qışı bitmə

z (

geçm

ə

z

). 

(

ə

rinck: t

ə

mb

ə

l). 

ə

rinc

əyin işi bitmə

z, yaz g

ə

ls

ə

d

ə

 

qışı bitmə

z. 

ə

rin

ə

 gör

ə, bağla başını, qabına görə

 

qaynad aşını

. 

ə

rin

ə

 gör

ə, bağla başını, qabına görə

 

qaynad aşıvı

. 

ə

ring

ən qız ə

rd

ə

n qalar. 

ə

ring

ə

n

ə

 

bulut artıq yük gə

lir. 

(

artıq

: 1. böyük1. bel

ə

). 

ə

ring

ə

n

ə

, 

əlli qarı bezdə

n yum olmaz: subaya 

əlli qarış parçadan, don 

çıxmaz

. 

(

subaydan

 

ev olmaz

). 

ə

rinm

ə

 

başla işə

, yoru

lma çatmaz dişə

. (

çatmaz dişə

: 

ə

ld

ə

 edm

əmiş

). 

ə

rinm

ə

s

ə

n, usta olarsan. 

ərişi yalan olanın hörüşü düz çıxmaz

. 

ə

riy

ə

nd

ə

 ol 

ə

rid

ə

nd

ə

 ol, h

ə

r n

ə

is

ə

n ol özüvünkü ol. (

durmuşunda

: 

yaşamnda

. h

əyatında

). 

ərk qapını verim açar, dərd qapısın, dözüm açar, özgə

y

ə

 bel 

bağlayan, 

şamsız qalıb, ə

lin açar. 

(Araz T

ə

brizli). 

ərk satılmazımış, sən satdın bir cüt gözə

. (

ə

rk: ixtiyar). 

ə

rk

ək quş havanı, dişi quş yuvanı güdə

r. 

ə

rk

ək ol yaki dişi, kişilik varsa dəğişməzdir işi

. 

ə

rk

ə

kd

ə

 

söz, aşda duz gə

r

ə

kdi. 

597. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

rk

əs bir yaşam seçə

r, 

seçdiyi yaşamın tölə

vin öd

ə

r. 

ə

rk

ə

y

ə

 ür

ə

k g

ə

r

ək, qadına dirə

k. 

ə

rkin 

ə

lind

ə

 

olsa, bağlı qapı tapılmaz

. (

ə

rkin: gücün. 

ixtiyarın

). 

ərkişilər iş üsdə, qaykişilər aş üsdə

. 

ərköyülü gözün yaş azmaz, qaçan atdan tə

r azmaz. 

(

ərköyülün gözü yaşı, 

ağlağan olu, qa

çan atdan t

ə

r 

ə

sgilm

ə

z). 

ə

rl

ə

 arvad birg

ə

l

əşmiş bir yaşam qurmaq qolay, dəmdaş olmuş 

qayğudaşlıq, arxadaş qolğay deyil

. (

qolğay

: qolay

). 

ə

rl

ə

 

arvad quruşar, biri calar biri yaxar, böylə

likl

ə

 

evi yıxar!

 (

quruşar

: 

qurşanar

. 

qızar

. t

ə

hrik olar). 

ə

rl

ə

 

qadın çəlişdə, oddu saman qatında

. (

ç

əlişdə

: 

uyuşmazlıqda

). (

qatında

: 

yanında

). 

ə

rm

ə

giy

ə

 

(

t

ə

mb

ə

l

), 

bulut yük olur. 

ə

rm

ə

giy

ə

 (

t

ə

mb

ə

l

ə

), bulut yük olur. 

(

ə

rm

ə

güg

ə, eşik art olur

. (t

ə

mb

ə

l

ə

 

qapı, 

dağ beli görünür)

. 

ə

rm

ə

küg

ə, eşik art olur

. (

t

ə

mb

ə

l

ə

 

qapı, dağ beli görü

nür). 

ə

rn

ə

g

ə

n

ə

 

iş buyur, işin bitmə

zin sürür. 

(

ə

rn

ə

g

ə

n

ə

: 

ə

ring

ə

n

ə

. 

ə

rinc

ə

n

ə

. 

t

ə

mb

ə

l

ə

). 

ə

rnova bulut yük. (

ə

rnov: g

ə

v. t

ə

mb

ə

l

). 

598. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

əroğlu ol elə

 

yaya saçağın, doğru yola ə

kidil

əqıl çevrə

vi. (

saçağın

: süfr

ə

vi) 

(

ə

kidil

əqıl

: hiday

ə

t ed. t

ə

rbiy

ə

t ver). 

əroğlunu qu

rtaran göz

ə

llik yox, söz olacaq. 

(söz, savsal. f

ə

ls

ə

f

ə

 

analamındadır

. örn

ə

k-sözlü sözl

ə

r. bird

ə

 söz: dil 

anlamındadır

. divandan. -

erdem başı dil

. söz h

ə

r n

ə

yin 

eşidilmə

z, duyulan, qavranan içidir). 

əroğlunu söz pozar

. 

donla daşı suv pozar

. 

(kişi sözündə

 durduqca 

d

əğə

rl

ə

n

ər, ''parça, daş'' su altında yeyilib, ə

riy

ə

r, 

pozular). 

ə

rs

ək kişi diləyi, dini, dili, topraği

. (

ə

rs

ə

k: arsaq. 

kişi sarat

. azad

ə

). 

ə

rs

ə

k, 

ə

r

ə

 d

əğmə

z, ivs

ə

k ev

ə

 d

əğmə

z. 

(oyna

ş, ə

rd

ə

 qalmaz, t

ə

l

ə

s

ə

n ev

ə

 

çatmaz). 

ə

rs

ə

k, 

ə

r

ə

 d

əğmə

z, ivs

ə

k ev

ə

 d

əğmə

z: oyna

ş, ə

rd

ə

 qalmaz, t

ə

l

ə

s

ə

n ev

ə

 

çatmaz. 

ə

rsiz arvad, güv

ə

nsiz at. 

ərsiz qız, sükansız gəmi, oğulsuz arvad, yüyə

nsiz at. 

ərşid olan bir im ilə

 söz qanar, 

ərişmə

y

ən anlayınca söz yanar

. (

ərşid

: 

ərşin

. 

ərmiş

. 

ə

rgit. 

anlı

. 

arcı

. arif. buluc). (

ərişmə

y

ə

n: 

çatışmayan)

. 

ə

s

ə

n yeld

ə

n, hür

ə

n itd

ə

n küsm

ə

zl

ə

r. 

599. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

s

ə

n yeldi, titr

ə

y

ə

n yapraq. 

ə

r 

ə

r olsa, saxlayar arvad. 

ə

s

ə

n yeli, ös

ən göyü dananlar, anadilin, doğma isin qananmaz

. 

(ös

ə

n: 

bit

ə

n) (

doğma isin

: t

ə

bii hiss, h

ə

y

ə

can). 

ə

s

ə

nd

ə

 ivik yox. (

sağlıq, tə

l

ə

sm

ə

 götürm

ə

z). 

ə

s

ə

nd

ə

 ivik yox: 

sağlıq, tə

l

ə

slik götürm

ə

z. 

ə

s

ər qılmaz söz, ol yerdə

ki d

ərd yox, pişmə

z t

ə

ndir oluncaq soyuq. 

ə

s

ə

r yell

ə

r hür

ə

r itl

ə

r karvan keç

ə

r yolunu. (

h

ər işin öz gedişi var)

. 

əsgi ağıza, yeni qaşıq

. (

alışılmış olanlara sunulan yeni nə

rs

ə

). 

əsgi aldış almaşlığı güc olur

. 

(

aldış

: ad

ə

t). (

almaşlığı

: d

əğişmə

si

). 

əsgi bataqlıqda, içmə

li su aranmaz. 

ə

sgi çamlar, bardaq oldu. (

o dövr

ə

 keçdi. h

ə

r n

ə

 d

əğişmiş)

. 

ə

sgi d

əğə

r

ə

 mins

əydi, bit bazarına ışın yağardı

. 

əsgi dos, düşman olmaz, calanan su, qaba dolmaz, qırılan cam bütün 

olmaz, çolax 

ə

ld

ə

 ç

ə

lik durmaz. 

(

əsgi düşman dost olmaz, 

əsgi pambıx bez olmaz

. (

əsgi düşman, el olmaz)

. (

ə

sgi 

düşman, eli pozar, el olmaz)

. 

əsgi dosdu düşman, əsgi yağuvu dos yapınma

. 

əsgi düşman dost olmaz, əsgi pambıx bez olmaz

. 

əsgi düşman, el olmaz

. 

600. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

əsgi ilin hesabi, yeni ilin sabağı (də

rsi). 

əsgi ilin sorağı, yeni ilin sabağı

. (

sorağı

: 

öğrə

tisi). (

sabağı

: d

ə

rsi. ibr

ə

ti). 

ə

sgi yenini saxlar. 

ə

sgi yoldan 

əsgi dosdan ayrılma

. 

əsgi yollar yeni qapı açmamış

. 

əsgi yollar yeni qapı açmamış

. 

əsgi, yamağ götürmə

z. 

ə

sgi, yenini saxlar. 

ə

sginm

ə

y

ə

n torba yox, tük

ə

nm

ə

y

ən dağar yox

. (

dağar

: mal). (torba yoxdur 

ə

sgim

əz, dağar yoxdur tükə

nm

ə

z). 

ə

sginm

ə

y

ə

n torba yox, tük

ə

nm

ə

y

ən dağar yox

. 

(

dağar

: mal

). (

torba yoxdur 

ə

sgim

əz, dağar yoxdur tükə

nm

ə

z

). 

ə

sginm

ə

y

ə

n torba, tük

ə

nm

ə

y

ə

n mal olmaz. 

əsgisi olmayanın, yenisi olmaz

. 

əsgisin arıd, ə

sgisin saxla. 

ə

sil aynamaz, aynasada çürüm

ə

z. 

ə

sil il

ə

 

daşı daş, bədəsillə

 yem

ə

 

aş

. 

ə

sil itm

əz, yağ iylə

nm

ə

z. 

601. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

sirg

ə

nm

ə

 keç

ə

n günl

ə

rivin n

ə

 

olduğuna, güvə

ngin

ə

n bu gün 

ə

lind

ə

 

olduğuna

. 

ə

sirs

ə

 

yel oxşasun saçun, yağsa yağış sulasun bağun, çevrə

 b

ə

rin dos 

tanış dolu, daş əzsin başun hardasa yağun

. (

yağun

: 

düşmanın

). 

ə

siy

ə

 

baxıb, yelə

 

qapınıb, (

ə

siy

ə

 

baxıb

: 

ə

sm

ə

y

ə

 

baxıb)

. 

ə

skil

əri boğulmadan yeniləri doğulmaz, yaşam yaşıl, saralmışsa onulmaz

. 

(onulmaz: dirs

ə

lm

ə

z. yolda durmaz). 

ə

skinm

ə

y

ə

n torba, tük

ə

nm

ə

y

ə

n mal olmaz. 

ə

sl

ə

k olan, b

ə

sl

ə

k olur

. 

{yuşaq 

(

yumşaq

) 

olan yardım görür, onu bə

sl

ə

y

ə

n çox 

olur}. 

ə

sl

ək olda, dişlə

k olma. {

yuşaq (yumşaq) ol, qapağan olma}

. 

ə

sl

ə

y

ən, diş

l

ə

m

ə

z. (

yumşaq olan, başqaların incitmə

z). 

ə

sm

ə

y

ə

 

baxıb, yelə

 

qapınıb

. (

ə

siy

ə

 

baxıb, yelə

 

qapınıb)

. 

ə

sm

ə

yinc

ə

 yel, urlamaz orman. 

ə

srid

ə

n içm

əmişin, qanda durur yar, degə

n. 

(içm

əmiş keflə

d

ən yar hardadır, 

degin

ə

n). 

əsrik uşaq içində

ki dilind

ə

. 

(

ə

srik: kefli). 

əsrik üsrük tanrıya, başla işi yadına

. (

tanrı eşqinə, işivi başla onu adına)

. 

602. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

srük keçi, qurd evin arar

!. (

ə

srük keçi, qurd evin sorar!). (

ə

srük: kefli. s

ərxoş) 

(kefli keçi, qurda boy dey

ə

r). 

ə

srük suyun iç

ə

rsin, toz dumana dön

ə

rsin, bilg

ə

 sözün duymasan, uzun 

sürm

əz çaşarsın

. 

əsrük vurulmadan yıxılar

. 

(

ə

srük: kefli). 

ə

srükün dilind

ə

 

olan, ağıllının başındadır

. 

(

ə

srük: kefli). 

ə

srüy

ə

 

sayıqlamaq, ayqıra çul yırtmaq man deyil

. (

ayqır

: güclü 

ə

rk

ə

k at

). 

əş aldıq, iş çıxdı

. 

əşib eşmiş, gəzib görmüş, sınıb qırmış

. 

əşin olsun yolda yoldaşın, evdə

 

sırdaşın

. 

əşin olur düşə

r

ə

. 

(

düşə

r

ə

: 

raslaşa)

. 

(heç kim düşünüb sevgisin seçmir)

. 

əşköküz axsa qanı bir barmağın, başqa sınlarda belə

 durmaz durar

. 

(

sınlarda

: 

sınğlarda

. üzvl

ə

rd

ə

) (

əşköküz

: h

ə

m

ə

slik). (durmaz 

durar: q

ə

rar qalmaz). 

əşlə

r ara dil dursa, könüll

əri dinc alır

. 

(dil: söz) (sevgil

ə

r (

ər arvad, qız oğlan) 

arsında söğüş dalaş yerinə

 ökd

ə

lik (m

ə

'qulluq) dil, söz üst

ə

lik 

sürs

ə, iş sonu gə

lirs

ə

d

ə

 könüll

ə

ri dinclikd

ə

n qalmaz). 

ə

t 

ə

t

ə

 d

əğə

r, sümük sümükd

ə

n qaçar

. (a

ğız ağıza verilmiş, diş dişə

 verilm

ə

z). 

(olamaz, görünm

əmiş iş)

. 

ət qanlı, iğid canlı gə

r

ə

k

. (

ət çox pişmə

d

ə

n yeyilm

ə

li, g

ə

nc is

ə

 

çabalı olmalı)

.