Ташқи иқтисодий фаолиятни ривожлантиришда суғурта бозорининг роли

 
 
 
 

---

68 
3.3.O’zekiston sug`urta siyosati investistion loyihalarning himoya omili 
sifatida shakllanishi
 
Chet el investorlarining huquqlarini ximoya qilish kafolatlari va 
choralari to'g'risida)), «Chet el investitsiyalari to'g'risida»gi O'zbekiston 
Respublikasining qonuni, «Chet el investitsiyalari bilan bog'liq korxonalarga 
qo'shimcha rag'bat va afzalliklar berish to'g'risida»gi, «Chet el investitsiyalari 
bilan bog'liq korxonalar ishlab chiqargan mahsulotlar eksportini qo'shimcha 
rag'batlantirish chora-tadbirlari to'g'risida»gi Prezident farmonlari va boshqa 
bir qator muhim hujjatlar shular jumlasidandir. 3.3.1-jadval 
Manba:www/stat/uz 
Ko’rsatkichlar 
O’lchov 
birligi 
Yanvar-dekabr
2009 
yil
yanvar-dekabriga 
nisbatan foiz hisobida 
6. Asosiy kapitalga kiritilgan 
investistiyalar 
mlrd. so’m 
15409,1 
109,2 
Markazlashtirilgan 
investistiyalar 
mlrd. so’m 
2855,3 
99,7 
byudjet mablag`lari 
mlrd. so’m 
1136,5 
103,6 
sug`oriladigan 
erlarning 
meliorativ 
holatini 
yaxshilash 
jamg`armasi mablag`lari 
mlrd. so’m 
63,8 
102,8 
byudjetdan 
tashqari 
fondlarning mablag`lari 
mlrd. so’m 
498,3 
77,2 
qayta 
qurish 
va 
rivojlantirish 
fondining 
mablag`lari 
mlrd. so’m 
581,3 
141,8 
davlat kafolati ostida chet el 
investistiyalari va kreditlari 
mlrd. so’m 
575,4 
88,7 
Markazlashtirilmagan 
investistiyalar 
mlrd. so’m 
12553,8 
111,7 
korxonalar mablag`lari 
mlrd. so’m 
4862,1 
94,0 
aholi mablag`lari 
mlrd. so’m 
2430,4 
172,4 
to’g`ridan-to’g`ri chet el 
investistiyalari va kreditlari 
mlrd. so’m 
3863,6 
97,4 
tijorat 
banklarining 
kreditlari 
va 
boshqa 
qarz 
mablag`lari 
mlrd. so’m 
1397,7 
1,9r 
Qurilish ishlari 
mlrd. so’m 
8174,6 
108,1 
Turar 
uy-joylarni 
ishga 
tushirish 
ming.kv. m 
8838,1 
116,1 

---

69 
Ta'kidlash joizki, «Chet el investorlarini kafolatlash to'g'risida»gi qonun 
investitsiya kiritilgandan keyingi o'n yil davomida ham qonunchilik 
o'zgarishidan investitsiya kiritish shart-sharoitlari yomonlashadigan hollarda 
chet el investitsiyalarini ximoya qilishni nazarda tutadi.O’zbekistonning tashqi 
savdo aylanmasi holatini kuzatsak. 
3.3.1-diagramma
Manba:www/stat/uz
Chet ellik investor O'zbekiston Respublikasida investitsion faoliyatni 
quyidagi yo'llar orqali amalga oshirishi mumkin: 
• O'zbekiston Respublikasining yuridik va jismoniy shaxslari - 
rezidentlari bilan birgalikda tuzilgan kompaniyalar, banklar, trestlar, 
kartellar, uyushmalarva boshqa korxonalarga ulush qo'shish; 
• yuz foiz ishtirok etish asosida korxonalar tuzish; 
• portfel investitsiyasi - O'zbekiston yoki O'zbekiston xukumati 
chiqargan aksiyalar, aksiya va boshqa kimmatbaxo kogozlar 
sertifikatlarini sotib olish orqali; 
• yer va ko'chmas mulkka, jumladan yer osti kazilma boyliklaridan 
foydalanishga daxldor yerdan foydalanish va konsessiyalar huquqlarini 
to'liq yoki qisman sotib olish. 
Bundan bir necha yillar ilgari chet el investitsiyasi bilan bog'liq 
korxonalarning 
soliq afzalliklariga quyidagilar kiradi: 
0
5
10
15
20
25
2010 йил
ташки
савдо
айланмаси
экспорт
импорт
салдо