Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd

Şərq şivələri
TURŞI
i
 QŌRMƏ
Əti doğririg qədər- qədər, xırdə, lap xırdə yox, miyanə. Əti 
doğrədün yuyursan tökürsən qazanə. Bir az qəynədirəm ki, ala – 
pişmiş olur, köpüyni yığırsan. Yağı
i
tovadə dağ elirsən, əti qazan-
nan yığıb tökürsən. Baxarsan də yığanda xırdə sümig olmasun. 
Mal əti olanda çox qōririk ki, sū az getsün. Qoyun etisə yumşəğ 
olur, az qəynədirsən, qōrməni qoyun ətinnən elirik. Alahı
i
soğan 
qōrursan ūnçun şābalıdı
i
pişirirəm ki, bir az xam olmasun, sōrə 
turşini də əlbuxaranı
i
üsdünə tökürsən. Qərə əlbuxarə tökmək 

---

346
347
ora gedilər. Arvad - uşağlar dala qalmışdılar. Birdən üş də atdi 
qızzarın içnə girdilər. Qızzardan hərəsi birin tərkinə götrib qaşdı-
lar. Obanın kişiləri tez atdanıb çapğınçıların dalıycan getdilər. Bir 
azzan qayıdıb kor- peşman gəldilər. Bəgalı adna bir çoban vardi. 
On da adağlısın götirib qaçmışdılar. Bəgalı atdanıb tək- danaha 
qaçğınçıların dalıycan gedibmiş. Olarnan çoxli atışannan Bəgalı 
qızzarı alıb gətirmişdi. 
(Şamaxı rayonu Kolanı kəndi,Toplayanı: ADU nun məzunu 
Əliyev Əkbər) 
Qəyişgötdi oyini
Əvəl girdə cız çəkeylər. Dörd nəfər belinun qəyişin açey. Hərə 
qəyişun bi tərəfin qoyey cızun içinə. Dörd nəfər də cızun çölində 
durey. Olər qəyişi alməğ isteylər. Çöldəki adəmun birinun əyəğin 
içərudəkilərdən biri tapdəsə, əyəği dənən adəmi cızə saleylər. o 
adəm bu qəyişdərdən birin alə bilsə, ondə qəyişi alınən adəmi cı-
zun içindəkilər çırpeylər dizdən aşəğisinə. Hərgah çırğılan əyəğin 
cızə vurə bilsə ondə oni azəd eleylər.
( Lerik rayonu Züvüc kəndi, Telpəri Məmmədova, 70 yaşında, 
savadsız
Şimal- qərb şivələri
Biri varıydı, biri yoxuydi. Bir keçalnan bir qārı varıydı. Bu 
qārı bu keçalın nənəsiydi. Keçal həmişə dana güdərdi. Bir padşah 
variydi həmin bu vilayətdə. Padşahın bi gözəl qızı variydi. Padşah 
qızı heş kimə vermirdi. Günnərin bi günü keçal nənəsinə diyir:
- Get ho qızı mā isdə.
Qārı gedif qızı isdiyir. Padşah qārını yanına çağırıb arvada di-
yir:
- Get on mərtəbəli bi öy tixdir, seyvanı da seyvanıma birləşsin, 
sōra gəlif qızı apararsan. 
Keçalın bi iti, bi bişiyi variydi. Savax açılan kimi keçal bazara 
gēf bir az ət, bir az da əpbəx alıf gətīr. Keçal eşitmişdi ki, padşa-
hın öyündə tirdə bi dənə üzüx var. Aldığı əti də əppəyi də itnən 
başlalla. Bu vaxda qapu dügülür. Ev əyəsi qapuni açar və qapu-
dan içəri bir qunağ girər. Qunağdan kim və hannan ulmağin su-
ruşalla. Qunağ məğribluyəm dir. Qunağun da qabağinə bi buşqab 
aş tüküb quyalla. Bir az vaxdan sura qapu bir də dügülür. Qapuni 
açalla və qapudan içərü bir də qunağ girər. Qunağdan qabağaki 
kimik kim və hannan ulmağin suruşalla. Qunağ məşriqlüyəm dir. 
Bu qunağun da qabağinə bi buşqab aş tüküb quyulla. Duğru diblə, 
qisməti hiç vaxda qəytərmağ ulan şey dəgü. 
( Tabasaran rayonu Məhrağa kəndi.