Z nishanova, G. Alimova

shu chog‘da ko‘rib, idrok qUib tuigan narsalari haqida tafakkur qUadUar.
Tafakkuming asosiy jarayonlari, ya’ni anaUz, sintez, umumlashtirish
bolalaming narsalar bUan bo‘lgan amaUy faoUyatlari jarayonida sodir
bo‘ladi. Ana shuning uchun ulaming tafakkurlari bevosita harakatlari
bUan bog‘Uq bo‘ladi, tafakkur harakatlarida namoyon bo‘ladi.
YasU yoshidagi bolalar idrok qilayotgan narsalarining ichki va
eng muhim xususiyatlarini hali aks ettira olmaydilar. Shu sababli
ular idrok qUayotgan narsalami umumlashtiiganlarida bu narsalaming
ko‘zga tashlanib turadigan tashqi belgilariga, xususiyatlarigagina
asoslanadilar. Masalan, bir yarim yoshli bola olmani, koptokm,
yog‘ochdan qilingan yumaloq sharni umumlashtirib, ularning
hammasini olma deb ataydi. Shunday qiUb, kicliik yoshdagi bolalarda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tafakkur ularning turmush tajribalarining orta borishi, turli xil
narsalarga doir bilim va tushunchalaming ko‘payishi hamda nutqning
rivojlanishi jarayonida takomillashib boradi.
1 0 .4 . O b ra z li ta fa k k u r v a s o ‘z m an tiq iy ta fa k k u r
Tafakkur bolaning bog‘cha yoshdagi davrida juda tez rivojlana boshlaydi.
Buning sababi, birinchidan, bog‘cha yoshdagi bolalarda turmush
tajribasining anchagina ko‘payishi, ikkinchidan, bu davrda bolalar
nutqining nisbatan yaxshi o‘sgan bo‘lishi, uchinchidan esa, bog‘chada
harakatlar qilish imkoniyatiga ega bo‘Iishlaridir. Bog‘cha yoshdagi bolalar
o‘zlarining mustaqil harakatlari davomida atroflaridagi turii xil narsalar
bilan bevosita taqqoslash, analiz qilish va nihoyat umumlashtirish kabi
fikr qilish jarayonlarini vujudga keltiradi va takomillashtiradi.
Bolaning bog‘cha yoshdagi davrida uning erkin harakat qilish