Министрество высшего и среднего образования республики узбекистана

 
MAKROIQTISODIY TAHLIL fani bo‘yicha: 
“Makroiqtisodiy tahlil” fanining predmeti va ob’ekti. Ijtimoiy-iqtisodiy 
axborotlarning shakllanishi va ularning turlari. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar 
axborot ob’ekti sifatida. Makroiqtisodiy tahlilda axborot texnologiyalardan 
foydalanish yo‘nalishlari. Iqtisodiy vaziyatni monitoring qilish. Iqtisodiyotda amal 
qiluvchi sababli-oqibatli mexanizmlarni tahlil qilish. Moliyaviy oqimlarni tadqiq 
etish asosida iqtisodiyot sektorlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqliklarni o‘rganish. 
Iqtisodiy siyosatni tadqiq etish va yangi iqtisodiy strategiya variantlarini ishlab 
chiqish (makroiqtisodiy tuzatishlar kiritish dasturlarini ishlab chiqish). 
O‘zbekistonda makroiqtisodiy tahlilning rivojlanishi. 
Makroiqtisodiy tahlilning uslub va tamoyillari. Milliy xo‘jalik ishlab 
chiqarishining cheklanganligi. Muqobil xarajatlar. Iqtisodiy tizimlar va ularning 
modellari. Mahroiqtisodiy tahlil usullari. Ekonometrik usul. Regression va 
korrelyatsion tahlil. Avtokorrelyatsiya. Regressiya tenglamasi. Juft korrelyatsiya. 
O‘zbekistonda makroiqtisodiy tahlilning ilg‘or usullaridan foydalanish. 
Makroiqtisodiy tahlilda milliy hisoblar tizimining roli va ahamiyati. 
Makroiqtisodiy tahlilning ahborot ta’minoti. Milliy hisoblar tizimining tarkibiy 
tuzilmasi, 
uni 
tashkil 
etuvchi 
bo‘limlari. Milliy hisoblar tizimidagi 
ko‘rsatkichlarning shakllanishi, ularni belgilovchi omillar. Bevosita makroiqtisodiy 
tahlilda foydalaniluvchi iqtisodiy ko‘rsatkichlarga ta’sir qiluvchi omillarni tahlil 
qilish va ularning miqdoriy darajasini baholash. 
Makroiqtisodiy tahlilning miqdoriy usullari, ekonometrik modellar haqida 

---

7 
tushuncha va ularning turlari, iqtisodiy-matematik modellashtirish tamoillari, 
makroiqtisodiy tahlilda korrelyatsiya-regressiya modellarini qo‘llashning mohiyati, 
tahlilda foydalaniladigan ekonometrik modellarni taqqoslash shartlari, ularning 
ishonchliligini baholash. Makroiqtisodiy tahlilda foydalaniladigan ekonometrik 
modellarni tuzilishining komp’yuter dasturi, yalpi ichki mahsulotni ekonometrik 
modellar asosida tahlil qilish. Kobba-Duglas funksiyasi asosida makroiqtisodiy
ko‘rsatkichlarni tahlil qilish. 
Iqtisodiyotning real sektori tushunchasi. Real sektorning iqtisodiyotdagi 
o‘rni va ahamiyati. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida iqtisodiyotni 
modernizatsiya qilish. Real sektor va iqtisodiy o‘sish. “Milliy ishlab chiqarish sof 
mahsulotlari” tushunchasi. Real agregatlar. Nominal agregatlar. Iste’mol narxlar 
indeksi. YaIM deflyatori. Sof xorij daromadi, yalpi milliy ixtiyoridagi daromad. 
Tashqi balans. Xususiy sektorda kapital qo‘yilmalarni aniqlovchi omillar. Joriy 
davr baholari. Inflyatsiyani prognozlash. Tannarx oshishi. Iqtisodiyotning real 
sektori tahlili, institutsional sektorlar, yuridik shaxslar. Uy xo‘jaliklari. 
Ekonometrik modellar. Makroiqtisodiy agregatlar tushunchasi va makroiqtisodiy 
tahlil. Makroiqtisodiy prognozlash. 
Makroiqtisodiy muvozanat tushunchasi. Makroiqtisodiy muvozanatning 
klassik modeli. Keynscha makroiqtisodiy model: asosiy qonun va xulosalar. 
Keynscha modelda iste’mol va jamg‘arma funksiyalari. Keynscha modelda 
investitsiyalar funksiyasi. Keynscha modelda milliy ishlab chiqarishning 
muvozanat hajmi. Multiplikator samarasi. Tejamkorlik paradoksi. O‘zbekistonda 
makroiqtisodiy tahlilda klassik va keynscha modellarining tadbiq etilishi. 
Pul-kredit siyosatining maqsadi, maqsadli ko‘rsatkichlari va asosiy 
yo‘nalishlari. Pul-kredit siyosati vositalari va ularning amal qilish mexanizmi. 
Pulga bo‘lgan talab, pul taklifi va pul agregatlari. Pul-kredit sektori tahlili 
uslubiyati. O‘zbekistonda pul-kredit siyosati va pul-kredit sektorining tarkibi 
tahlili. 
Fiskal siyosat, uning vositalari. Fiskal siyosat vositalarining yalpi talab va 
yalpi taklifga ta’siri. Davlat budjeti. Budjet taqchilligi. Davlat budjeti
konsepsiyalari. Davlat budjeti taqchilligini moliyalashtirish yo‘llari. Davlat 
qarzlari, uning turlari va oqibatlari. Davlat sektori tushunchasi, davlat 
operatsiyalarini o‘lchash, davlat moliyasi statistikasi tizimi. Daromadlar va 
xarajatlar tasnifi. Budjet balansi tushunchasi. Budjet tahlili. Budjet disbalansini 
hisoblash. Kamomadni moliyalashtirish. Soliq-budjet siyosatining barqarorligi. 
Daromadlar va xarajatlar tahlili. Davlat sektori operatsiyalarini bashoratlash. 
Daromadlar va transfertlarni bashoratlash. Davlat xarajatlari va sof kreditlashni 
bashoratlash. Moliyalashtirish manbalarini bashoratlash. O‘zbekistonda budjet-
soliq sektori tahlili. 
Aholining asosiy kategoriyalari. Ishsizlikning kelib chiqish sabablari va uning 
asosiy turlari. Tabiiy ishsizlik darajasi. Ishsizlik oqibatlari. Ishsizlikni bartaraf 
etishning davlat siyosati. Inflyatsiya va uning ko‘rsatkichlari. Inflyatsiya turlari. 
Inflyatsiyaning kelib chiqish sabablari va oqibatlari. Inflyatsiya xarajatlari. 
O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida inflyatsiya jarayonlari va aksilinflyatsiya 
siyosati xususiyatlari. Ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur’ati o‘rtasidagi o‘zaro 
bog‘liqlik. Inflyatsiyaga qarshi siyosat va inflatsion targetlashning ahamiyati.

---

8 
Tovar va pul bozorlarining o‘zaro bog‘liqligi. IS-LM modeli va uning 
mohiyati. IS egri chizig‘i va uning yasalishi. LM egri chizig‘i va uning yasalishi. 
Tovar va pul bozori muvozanati. 
To‘lov balansining mohiyati. To‘lov balansini tuzish metodologiyasi. To‘lov 
balansining tarkibi. To‘lov balansining defitsiti va uni qoplash usullari. Valyuta 
kursi va unga ta’sir etuvchi omillar. Valyuta siyosati. O‘zbekistonda to‘lov 
balansining makroiqtisodiy tahlili. Mamlakatning investitsion pozitsiyasi. 
Ichki va tashqi muvozanat: iqtisodiy siyosat muammolari. Pul -kredit va 
budjet-soliq siyosatining to‘lov balansiga ta’siri. Qayd etilgan almashuv kursi 
sharoitida ichki va tashqi muvozanat modeli. Rollarni taqsimlash qoidasi. 
Suzuvchi almashuv kursi sharoitida iqtisodiy siyosat. Ichki va tashqi muvozanat 
modelining amaliy qo‘llanilishi. Samarali iqtisodiy siyosatni yuritishni 
qiyinlashtiruvchi omillar. 
Tarmoqlararo 
balans 
haqida 
tushuncha, 
uning 
tarkibiy 
tuzilishi. 
Tarmoqlararo balansdagi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar. Tarmoqlararo balansdagi 
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning miqdoriy bog‘liqligi. Tarmoqlararo balansdagi 
matematik bog‘liqliklar. Dinamik tarmoqlararo balans mehnat va fondlar 
harajatlarining iqtisodiy tahlili. Tarmoqlararo balansdagi “ishlab chiqarish – 
harajat” modeli tahlili. 
Innovatsiya 
haqida 
tushuncha. 
Innovatson 
faoliyat 
iqtisodiyotni 
rivojlantirishdagi roli, uning tarkibiy tuzilishi, Innovatson iqtisodiyot bo‘yicha 
xorij tajribasi. O‘zbekiston ilmiy tadqiqot faoliyatining tashkiliy tuzilmasi va ularni 
moliyalashtirish tizimi tahlili.