13 – ma’ruza
Mavzu: To’g’ri tishli silindrik g’ildirаkli uzаtmаlаr, turlаri, kinemаtikаsi vа
geоmetriyasi. Evоlventа vа uning хоssаlаri. Shesternya vа g’ildirаk. Tishli
uzаtmаlаr. Ulаrning turlаri, аvzаlligi vа kаmchiliklаri hаmdа tаyyorlаsh
usullаri.
Ma’ruza rejasi:
1. Tishli uzatmalarni sinflanishi.
2. Tishli uzatmalar afzallik va kamchiliklari.
3. Tishli uzatmalar tuzilishi va ishlatilishi haqida ma’lumotlar.
ILASHISH, SILINDRIK, TISH, EVOLVENTA, TURI, HARAKAT,
KONSTUKTSIYA, QO’LLANISH
1.Teхnikaning turli sohalarida foydaliniladigan mashinalarda tishli uzatmalar
keng ko’lamda ishlatiladi. Aniq asbobsozlikda diametri 10 mm dan kichik bo’lgan
tishli g’ildiraklar ishlatilgan bir vaqtda, og’ir mashinasozlikda diametri 10 metrga
yetadiganlarini ham uchratish mumkin.
Tishli uzatmalar
deb, aylanma harakatni bir valdan ikkinchi valga o’zaro
ilashgan tishli g’ildiraklar vositasida uzativchi meхanizmlarga aytiladi.
Tishli uzatmalar quyidagicha sinflash mumkin.
Harakat uzatuvchi vallarning bir-biriga nisbatan joylashuviga qarab:
-o’qlari o’zaro parallel, sirtqi yoki ichki tomonidan ilashgan
tsilindrsimon
tishli g’ildirakli
(13.1-rasm);
Rasm 13.1
- o’qlari o’zaro kesishuvchan,
konussimon
tishli g’ildirakli (13.2- rasm);
Rasm 13.2 Rasm 13.3 Rasm 13.4
-o’qlari o’zaro ayqash-
vintli
tsilindrsimon g’ildirakli (13.3-rasm)
, chervyakli
(13.6 – rasm) va
gipoid
(13.7 – rasm)
deb ataluvchi konussimon tishli g’ildirakli
uzatmalarga bo’linadi.
Aylanma harakatni ilgarilama harakatga o’zgartirish uchun tishli g’ildirak bilan
tishli reykadan iborat
Dostları ilə paylaş: |