Dozimetrik asboblar va ulardan foydalanish.
Dozimetrlar va radiometrlar turlari
Funksional belgilanishi bo‘yicha sohadagi barcha asboblar ikkita sinfga:
dozimetrik va radiometrik o‘lchovlarni amalga oshirish uchun belgilangan.
Dozimetrik asboblarda detektor (datchik) sifatida ionlashtiruvchi kameralar,
gazrazryad schetchiklar, ssintillyasion schetchiklar ishlatiladi.
Detektorlar
– turli ionlashtiruvchi nurlanishlarni belgilovchi qurilma.
Ularning
ishlashi
unda
belgilanayotgan
zarrachalar
keltirib
chiqarayotgan
jarayonlardan foydalanishga asoslangan. Detektorlar 3 guruhga bo‘linadi:
1) integralli detektorlar,
2) schetchiklar,
3) trekli detektorlar.
Integral detektorlar –
ular ionlashtiruvchi nurlanishlarnining to‘liq oqimi
to‘g‘risida ma’lumot beradi.
Dozimetrlar
– nurlanishning ekspozitsion va yutilgan dozalarini o‘lchashga
mo‘ljallangan yoki talluqli ravishda rentgen va gamma nurlanish doza quvvatini
o‘lchashga belgilangan. Ular doza birligi yoki doza quvvatiga graduirovka qilingan
bo‘ladi.
Indikatorlar.
Asosan gamma va beta nurlanishlarni ekspozitsion dozasini
taxminan aniqlash uchun yaratilgan asbobdir. Unda detektor sifatida gazrazryad
schetchik
qo‘llaniladi. Bunga indikator-signalizator DP-64, doza quvvatini
o‘lchagich IMD-21 va boshqalar kiradi.
Rentgenmetrlar
. Ular rentgen va gamma – nurlanish dozasini o‘lchashga
mo‘ljallangan. O‘lchash oralig‘i rentgenning yuzlardan bir qismidan bir necha yuz
rentgengacha (R/s). Unda datchik sifatida ionlashtiruvchi kamera yoki gazrazryad
schetchik ishlatiladi. Ularga DP-3B, Kaktus, DP-2 va boshqalar kiradi.
Radiometrlar
– radioaktivlikni va uning solishtirma miqdorini o‘lchaydi.
|
