Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


-inci qo'shimchasi ba’zi so'zlarga qo'shilib yangi so'zlar yasaydi: so­



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

4 -inci qo'shimchasi ba’zi so'zlarga qo'shilib yangi so'zlar yasaydi: so­
nuncu, kaginci. Shuningdek, turk tilida birinci tartib soni o ‘rnida ilk sifati ham
qosllanadi.
5 Agar son unli bilan tugagan b o’lsa, qo'shimchadan oldin |$-| undoshi ort­
tiriladi (- er; .yrer, $+ar)
53


tu g ilis h , qarindoshlik, yaqinlik m a’nolarini ifodalaydi. Jamlik sonlari 
tilda k o ‘proq ot sifatida q o ila n a d i va k o ‘plik qo‘shimchalari oladi: 
ikiz-ler, uqtiz-ler, dorduz-ler
kabi. Jam lik sonlariga 
-li
qo‘shimchasi 
qo'shilishi mumkin: 
tiquzlu (badem).
Sanoq sonlarga bevosita 
-li
q o ‘shim chasi qo'shilishi y o i i bi­
lan ham jam lik shakllari yasalishi mumkin: 
ikili goriigme, tiqlti
takim elbise, be§li tabanca, yed ili $ am dan
kabi. Er-xotin m a’nosini 
ifodalovchi 
‘gift’
so ‘zini ham
‘ik ili
' m a'nosida jam lik soni hisoblash 
mumkin: 
Ersoylar qifti ( ‘Ersoylar ju fti ’, ‘er-xotin Ersoylar ).
K a s r s o n la r (
K esir Sayi Sifatlari)
predm etlarning qism, 
parchalarini belgilaydi. Ular asl sonlar asosida o ‘rin-payt kelishigi 
qo‘shim chasi yordam ida birikm a shaklida yasaladi: 
tiqte bir (1\3),
dortte tiq (3\4), ytizde alti ( 6 1 0 0 - % 6), iiqyiizde bir (1\300)
kabi.
K asr sonlar otlar bilan birga q o ila n a d i: 
tiqte bir (elma), dortte
iiq (ekmek)
o ’rnida 
elmanin tiqte biri, ekmegin dortte iiqti, paranm
ytizde yirm isi, nufusunytizde be$i
kabi. K asr sonlar og'zaki nutqda 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin