Odam anatomiyasi

SUYAKLARNING YOSHGA XOS VA 
RIVOJLANISH XUSUSIYATLARI 
Suyak to’qimasi kam differensiallashgan 
briktiruvchi to’qima – sklet mezeanximasidan 
rivojlanadi. Bunga ko’ra suyaklar ikki yo’l 
rivojlanadi. 
Aksariyat 
suyaklar 
uch 
bosqichda 
rivojlanadi: briktiruvchi to’qimali, tog’ayli va 
suyakli. Bunday tog’ayli rivojlanish bilan 
shakillanuvchi suyaklar tog’ayli suyaklar deb 
ataladi. Ularga gavda, qo’l-oyoq va kalla 
asosining bir qancha qism suyaklari kiradi (ras. 
207 – 214). 
Bir qancha suyaklar homila briktiruvchi 
to’qimasidan bevosita suyak to’q’imasi 
rivojlanganligi uchun ular ikki bosqichda 
rivojlanadi: briktiruvchi to’qimali va suyakli. 
Bunday suyaklar xuddi ,,qisqartirilgan” yo’l

---

Страница | 111
205. 
Oyoq 
kafti 
suyagi 
III, 
os 
metatarsale III, o’ng. 
A – orqa yuzasi; Б – oldingi (kaft) yuzasi; B 
– lateral yuzasi. 
bilan rivojlanib, tog’ayli bosqichni bosib 
o’tmaydi. Ularga kalla gumbazining barcha 
suyaklari, o’mrovning bir qismi kiradi (ras. 
207). 
Kalladagi plastinkasimon suyaklar skletogen 
mexanizm bilan rivojlanib, rivojlanish kalla 
gumbasining 
tegishli 
soxalarida 
xosil 
bo’ladigan bo’lajak suyak orlchalaridan 
boshlanadi. Ostioid to’qima ostepblastlardan 
iborat hoshiya bilan o’ralgan bo’lib asosiy 
modda hosil qilib uni o’rashda ishtirok etadi. 
Yangi hosil bo’lgan asosiy moddaning yuzasida 
osteoblastlarning yangi blastlari shakillanadi va 
jarayon shu tariqa takrorlanib boradi.
Plastinkasimon 
suyaklarning 
rivojlanishi 
keyinchalik qavatlanish yo’li bilan, ya’ni 
suyakusti parda kambial xujayralari xisobiga 
qavatlanib boradi. Periost va endostdan xosil 
bo’luvchi 
suyak 
to’qimasi 
belgilangan 
orentiratsiyada bir-birining ustiga qavatlanib 
boruvchi suyak plastinkalarini xosil qiladi. 
Bunday suyaklar plastinkasimon suyaklar deb 
atalib 
xomila 
paytidayoq 
kalla 
qutisi 
gumbazida xosil bo’la boshlaydi. Bu 
suyaklarning chet qismlari bir biri bilan 
uchrashguncha tezlik bilan o’sib boradi. Bu 
suyaklar uchrashgan joylarida keyinchalik 
choklar rivojlanadi. 
Keyinchalik 
plastinkasimon 
suyaklar 
mexanik ehtiyojga ko’ra shakillanib
Bu