Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi


Shcherbak eng sodda tuzilishini beradi



Yüklə 389,5 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/18
tarix07.09.2023
ölçüsü389,5 Kb.
#141860
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Shcherbak eng sodda tuzilishini beradi: 
1. nen 1. pi:s 
2. sen 2. si:s
3. in, an 3. anlar
Sereb tadjlar kishilik olmoshlarining birinchi paradigmasiniya quyidagicha 
ko‘rsatadilar. 
Birlik Ko‘plik 
1. ne, keyinroq nen / ben 1. piz / biz 
2. se, keyinroq sen 2.siz 
3. ol 3. ol (olar) 
Bu olmoshlar quyidagicha turlanadi. 
1. ben, bana, beni, (turk); men – mana, nog‘ – men, mag‘a orxun –en ben – 
bana. 
3. so‘roq olmoshlari – jonli va jonsiz narsalarga nisbatan qo‘llangan.
Kim? Ne?
Kim, kim, kem? Shaklida barcha turk tilida uchraydi .
O‘zb – nima? Qozoq, q.qalp – nimne? ne? Turk – neme? 
Azarb – ne? Qo‘miq - ne? Ni? Uyg‘ – mime? 
Turk – ne? Tatar – ni, nerse? Xak - mime?, no‘g‘ – ne?. 
Qandaj, qaysi? Xakas – xajzы, shor – qajzы, yokut – xajdax
Tuva – qandыg‘ 
Uyg‘ur – qandag‘ 
Qozoq – qalaj 
Qan + cha / che? 
Qozoq – qansha? Xakas – xancha
Turk – kach? Shor – qancha, qancha 
Yoqut – xas q.qalp – qansha 
 
Necha? Qa + chan?
Azarb – ne gadar q.q qazaq – qashan
Tatar – nishe xakas – xachan
Tat – nime? tub – x’zan
 
O‘zlik olmoshi – o‘z
Shar – pozыm
Xakaz – pozыm
Turk – kendim
Gag – kendi
Jamlash olmoshi
Bari - barcha but – in qaz, qir, but-kul butun, butin
Chuv – puri qozoq – barsha
Qirg‘ – bardiq uyg‘ – barche


Tat – barlik guvash – purde
Ayirish olmoshi
Har bir , har kec, har kim
Gumon olmoshi 
Kimdir; qajdaj-d, nedir, kimse, biri, birisi, kim je, kimse, kimisi. 
Bo‘lishsiz olmosh
Hur bip, hech kim tat – husщkim, huщniщik,
Qoz shikim, ish nerse.
Mavzu: TURKIY TILLAR MORFOLOGIYASI 

Yüklə 389,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin