yoki unga yaqinroq joylarda olib bonladi. Buning uchun birinchi galda y o n g ‘in ichida qolgan, zaharli gaz va tutundan zaharlanganlar qidirib topib qutqariladi va ularga juda qisqa vaqt mobaynida hayotini saqlab qolish tibbiy muolajalari k o ‘rsatiladi. Bu vazifalam i qutqaruv tizimlaridan tashqari o ‘t o ‘chiruvchilar, xizm atli tizimlar va k o ‘ngilli fijqarolar bajarishlari mumkin. Albatta, bu yerda ikki kishilashib harakat qilish va bir-birining holidan xabardor boTib turish lozim . Tez tibbiy yordam 226
ko'rsatuvchi brigada xodimlari kuyganlarga, zaharli gazlar va tutundan zaharlangan fuqarolarga tibbiy yordam k o ‘rsatish usullaridan yaxshi xabardor bo‘lishlari talab etiladi. Zaharlangan fuqarolarga birinchi tibbiy yordam ko'rsatilgandan so ‘ng, shifokor ko'rigidan o ‘tkaziladi, tibbiy saralanadi, s o ‘ngra tibbiy evakuatsiya qilinadi. Tibbiy k o ‘rsatkichlari o g ‘ir bo‘lgan fuqarolar ixtisoslashgan davolash muassasalariga (kuyganlami, zaharlanganlarni qabul qiluvchi tibbiyot shoxobchalari) joylashtiriladi va ularga malakaii hamda tor ixtisoslikdagi yordamlar ko‘rsatiladi. Suv toshqini paytida talafot ko'rganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish ham o ‘ziga xos alohida xususiyatlarga ega. Bunday vaziyatlarda birinchi tibbiy yordam, asosan o ‘pkaga sun’iy havo yuborish, yurakni uqalash va tanani qizdirish kabi yumishlardan iborat. Shifokor yordami organizim ning hayot faoliyatini ushlab turishga qaratilgan oddiy davolash usullardan tashkil topadi. Bunday vaziyatJarda asosiy o g ‘irlik davolash muassasalari zim m asiga tushadi va ular k o ‘p hollarda m axsus malakaii tibbiy yordam k o ‘rsatishadi. Yirik fojiya va avariyalar paytida tibbiy yordamni tashkil etish
