Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari


Raqamliiqtisodiyfazoningtarkibiy elementlari



Yüklə 5,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə353/442
tarix12.09.2023
ölçüsü5,65 Mb.
#142699
1   ...   349   350   351   352   353   354   355   356   ...   442
Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.2020

 
Raqamliiqtisodiyfazoningtarkibiy elementlari 

Texnik ta’minot 

Informatsion ta’minot 

Dasturiy ta’minot 

IT-konsalting 

Telekommunikatsiyalar 

Plarformali iqtisodiyot 


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

Raqamli hizmatlar 

Algoritmik iqtisodiyot 

Katta na’lumotlar iqtisodiyoti 

Raqamli sektor 

Raqamli iqtisodiyot 

Raqamlashtirilgan iqtisodiyot 

Almashinuv iqtisodiyoti 

Gigi iqtisodiot 

Frilansing 

Elektron tijorat 

Industriya4.0 
Raqamliiqtisodiyotnitorroqma’nodatushunishuniraqamlihizmatlar, 
gigonomikavama’lumotlargaraqamliishlovberishbilanchegaralabqo’yadi. 
Unikengma’nodatushunishesaraqamliiqtisodiyotniyuqoridagiruyhatdakeltirilganbar
chayo’nalishlargabog’labberadi. 
Bundaraqamlashtirishdeganda, 
yangiintellectualraqamlitarmoqlartushunilib, 
ularboshqaruvusullarini, 
optimallashtirishni, 
resurslarnibirgalikdaishlatishnivaelektronsavdojarayoninitubdano’zgartiribyuborad
i. 
Yuqoridagibachatashkiletuvchilarniintegratsiyaqilishasosidaraqamlitexnologiyalar
varaqamlifaoliyatbilanbirgalikdabiznes-
modellarningraqamlisektorihamdaraqamliiqtisodiyfazohosilbo’ladi. 
EndiyuqoridaaytilganlarnihisobgaolganholdaO'zbekistondaraqamliiqtisodiyotningt
arkibtopishivarivojlanishistiqbollariniko’ribchiqamiz. 
Dunyodagiko’pchilikmamlakatlarningtajribasishuniko’rsatadiki, 
raqamliiqtisodiyfazoshakllanishiningboshlang’ichbosqichidabuninguchunkeraklibo
’lganIT-
infratuzilmasinitashkiletishvabuninguchunkeraklibo’lgantarkibiyelementlarniyarati
shkerakbo’ladi. 
Ko’pchilikOsiyomamlakatlaridaularningmentalitetigabog’liqravishda, 


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
raqamliiqtisodiyotinfratuzilmasinitashkiletuvchi, 
boshqaruvchi, 
uningqonun-
qoidalarivastandartlariniyaratuvchihamdaasosiyinvestorisifatidadavlatishtiroketadi. 
Ammobuinfratuzilmayaratishuchunmamlakatichidagivatashqarisidagiinvestorlarnij
albqilishnihamistisnoetmadi, 
albatta. 
AQSHvabirqanchaEvropadavlatlaridaesaraqamliiqtisodiyotuchunIT-
infratuzilmasiniyaratishvaunirivojlantirishdaasosiyishnitransmilliykorporatsiyalarv
ayirikkompaniyalaramalgaoshiradilar. 
Boshqabirqancharivojlanayotganmamlakatlardaesaraqamliiqtisodiyotinfratuzilmasi
niyaratishdavaularuchuninvestitsiyalarkiritishdahalqarotashkilotlar 
(
JahonBanki, 
BMTvaboshqalar

asosiyrolo’ynaydilar. 
Quyidamamlakatimizdaraqamliiqtisodiyotnishakllantirishdadavlatningpoliqandayb
o’lishiniko’ribchiqamiz. 
O’zbekistondaraqamliiqtisodiyotnishakllantirishuchunavvalobuninguchunmosbo’l
gannormative-huquqiybazaniyaratishkerakbo’ladi. 
Bubazao’zichigayangimunosabatlarqandayamalgaoshishini, 
iste’molchilarfaoliyatini, 
infratuzilmaqandaybo’lishini, 
qandayplatformalardanfoydalanishzarurligini, 
jamiyatnibuturdagiiqtisodiyotdafaoliyatko’rsatishuchuntayyorlashni, 
infinformationhavfsizlikniqandayta’minlashni, 
ma’lumotlarkonfidentsialligiqandayamalgaoshirilishini, 
virtualolamdagimulkegalarininghaq-
huquqlariniqandayhimoyalashkerakliginiqamrabolishizarurbo'ladi. 
Respublikaprezidentining 2018 yil 22 yanvardagi 2017-2021 yillargamo’ljallangan 
“O’zbekistonRespublikasinirivojlantirishningbeshprioritetlirivojlanishyo’nalishlari
bo’yichadavlatdasturi” 
doirasidahamraqamliiqtisodiyotnirivojlantirishbo’yichabirqanchachora-
tadbirlarrejalashtirilgan. 
Masalan, 
O’zbekistonRespublikasiDavlatdasturiningiqtisodiyotrivojlanishivafaoltadbirkorlik
niqo’llab-quvvatlashdebnomlangan 3-bo’limining 3.1, 3.2 va 3.5 punktlarida 
“iqtisodiyotniboshqarishningyangimexanizmlarinihamdazamonaviytexnologiyalar


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
nitadbiqqilish”, 
“raqamlitexnologiyalarnitadbiqqilshgako’makberish”, 
“halqaroto’lovtizimlaribilanintegrallashganinnovatsiontexnologiyalaryordamidaya
ngiturdagibankhizmatlariniyaratishvabundainnovatsiontexnologiyalardanfoydalani
sh” 
kabibirqanchaishlarniamalgaoshirishnazardatutilgan. 
Yuqoridasanabo’tilganvadavlattomonidanamalgaoshirilayotganchora-
tadbirlarshuniko’rsatadiki, 
respublikamizdaraqamliiqtisodiyotningfaolrivojlanishiuchunshart-sharoitlarasta-
sekinbilanbo’lsada, yaratilayapti.
Buyo’nalishdaginormativ-huquqiy hujjatlar yaratish davlat, fan va biznes orasida 
yakin 
aloqalari 
bo'lishini 
talab 
qiladi. 
Raqamliiqtisodiyotinfratuzilmasiniyaratishdadavlatnodavlattashkilotlari, 
xususiyvadavlatsektorikorxonalarihamdabungaqiziqishbildiradiganmahalliyvahalq
arokompaniyalar (
Qualys, Google, Amazon, Alibaba, Softline, Samsung, Huawei, 
UzCard, 
Uzonlinevaboshqalar

bilanyaqindanmuloqotqiladi. 
Toshlentshaxridabo’libo’tgan 
(2017) 
IDC
(InternationalDataCorporation/Halqaroinformationkorporatsiya) 
ninguchinchiyillikanjumanihamzamonaviyiqtisodiyotdagiraqamlitransformatsiya, 
buymlarinternet,
qo’shimchavirtualreallikvasun’iyintellectkabimasalalarniko’ribchiqib, 
O’zbekistonningraqamlitexnologiyalarnivauzoqmuddatliraqamliplatformalarnirivoj
lantirishiningbirqanchaperspektivyo'nalishlarinianiqlabberdi. 
RaqamliiqtisodiyotzamonaviyAKTinfratuzilmasiasosidarivojlanib, 
uningasosiyhususiyatlari 
– 
kompetentsiyalar, 
innovatsionyangiliklarvainsonningbilimidir. 
Huddishuninguchunhammehnatbozorinitransformatsiyaqilish, 
ommaniAKTbo’yichasavodhonlikdarajasinioshirishhamdabilimliIT-
kadrlarnitayyorlashmuhimahamiyatgaegadir. 
Respublikamizdaraqamliiqtisodiyotningrivojlanishigata’siqqiladiganasosifaktorlarj
umlasigaquyidagilarnikiritishimizmumkin: 

Insoniy resurslar 


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

Telekommunikatsiyalarga bo’lgan investistiyalar va raqamli infratuzilmalar 

Dasturiy mahsulotlar va ilovalar yaratish 

Davlatning ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarga faol ta’siri 

Davlat boshqaruvi 

Xususiy sector 
O’zbekiston Respublikasi xudularida raqamli iqtisodiyot shakllantirish va uni 
rivojlantirish uchun insoniy resurslarga, IT-sohasiga investitsiyalarga, raqamli 
infratuzilmalarga, dasturiy ta’minot ishlab chiqarishga tayanadigan va bunda 
asosiy oyinchilar davlat hamda xususiy sector bo’lgan milliy raqamli strategiyani 
ishlab 
chiqish 
zarur.O’zbekistonda 
raqamli 
iqtisodiyotning 
qanday 
rivojlanayotganligi haqidagi ma’lumotlarni quyidagi jadvaldan kuzatishimiz 
mumkin: 

Yüklə 5,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   349   350   351   352   353   354   355   356   ...   442




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin