Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
3D-printerlarning
ishlab chiqarishdava uy ho’jaligida qo‘llash
ko’lamining ortishi;
«
aqlli
» va o‘ta ekologik uy-joylar qurish g‘oyasini amalga oshirish, bu
katta hajmdagi yangi pardozlash va qurilish materiallari talab qiladi;
organizmni yoshartirish va davolash bilan bog‘liq innovatsion tibbiy dori-
darmonlarga talabning o‘sishi;
turli xildagi muqobil va erkin bandlik shakllari, jumladan,
autsorsing
tarqalishi (
buxgalteriya hizmatlari, dasturlash, tarjima, banking
hizmatlari, erkin ijodiy faoliyat va boshqalar
);
potensial ish beruvchi tomonidanturli buyurtmalar joylashtiladigan ko‘p
sonli professional tarmoqlarning yaratilishi.
Sanab o‘tilgan omillar mahsulot va elektron hizmat yig‘indisi sifatida ko‘rib
chiqilishi mumkin bo‘lgan raqamli iqtisodiyot platformalarini qo‘llash yo‘li bilan
boshqaruv va ishlab chiqarishdagi harajatlarni qisqartirish bilan bog‘liqdir.Gap
birinchi navbatda,
hizmatlar buyurtmasi, resurslardan birgalikda foydalanish,
kontragentlar tanlab olish, elektronsavdo, to‘lovlar va shu kabi platformalar haqida
boradi.Texnologik jihatdan raqamli iqtisodiyotyuridik va jismoniy shaxslarning
birgalikdagi faoliyati bo‘yicha o‘zaro aloqa qilishi mumkin bo‘lgan muhitni
ifodalaydi. Hizmatlar sohasida raqamli texnologiyalarkatta hajmdagi operatsiyalar
bilan namunaviy vazifalarni arzon, qulay va vositachilarsiz bajarishga qodir bo‘lib,
bunga
Uber
taksi buyurtmasi (
biznesni «uberizatsiya» qilish
),
elektron savdo,
internet-banking va boshqalar misol bo‘lishi mumkin. Iqtisodiyotning ko‘plab
sohalarida daromadlilik darajasini oshirish uchun vositachilarni avtomatik tarmoq
servislari (
yetarli darajada yaxshi ishlayotgan sayt yoki mobil ilova
) bilan
almashtirish mumkin. Biznesni bunday tashkil qilish hizmat qiymatini sezilarli
ravishda pasaytirishga
imkon berishdan tashqari, to‘liqsiz bandlik va yakka
tartibda ishlab chiqarishning turli shakllari roli ustunlik qiladigan yangi iqtisodiyot
tuzilmasiga olib kelishi mumkin. Kraudfanding va kraudsorsing texnologiyalari
ham
raqamli
iqtisodiyot
texnologiyalari
sifatida
ko‘rib
chiqilishi
mumkin.Vositachilarni bartaraf qilish, internetni rivojlantirish va «
aqlli
»
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
avtomatlashtirilan servislar yaratish– bular ham qo‘shilgan qiymat olishga
asoslanadigan iqtisodiyotdan hamkorlik va ne’matlar ayirboshlashga asoslangan
iqtisodiyotga o’tishdir (
shu jumladan «shering-economy»ham
). Shu sababli,
raqobat - o‘zaro manfa’atli kooperatsiya va o‘zaro aloqalarga o‘rin bo‘shatib
beradi vako‘proq vertikal aloqalarga emas, balki o‘zaro teng munosabatlarga, bir-
birini to‘ldirib turadigan hizmatlar taqdim etishga asoslanadi. Bu yerdan hizmatlar
elektron savdosi va hajmining ortishi hamda servislar sonining o‘sishi kelib
chiqadi.Jahon banki mutaxassislarining
aniqlashicha, yuqori tezlikdagi internetda
foydalanuvchilar sonining 10% o‘sishi YIM yillik o‘sishini 0,4% dan 1,4%gacha
oshirishi mumkin. Davlatlarning YIM dagi ulushi elektron iqtisodiyot vositasida
yiliga qariyib 20% o‘sishi bunday iqtisodiyotning ahamiyatining tan olinishi
hisoblanadi, rivojlangan mamlakatlarda bu ko‘rsatkich o‘rtacha yetti foizni tashkil
qiladi. Bashoratlarga ko‘ra,o‘sish sur’ati saqlanib qolgan holda 10-15 yildan keyin
bunday iqtisodiyotning jahon YIMdagi ulushi 30-40%ga yetishi mumkin ekan.
Zamonaviy axborot platformalarini birlashtirish asosida o‘zaro aloqalarni tashkil
qilishning yangi ijtimoiy modellari iqtisodiy
texnologiyalarning
Dostları ilə paylaş: